дзяво́чы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. дзяво́чы дзяво́чая дзяво́чае дзяво́чыя
Р. дзяво́чага дзяво́чай
дзяво́чае		 дзяво́чага дзяво́чых
Д. дзяво́чаму дзяво́чай дзяво́чаму дзяво́чым
В. дзяво́чы (неадуш.)
дзяво́чага (адуш.)		 дзяво́чую дзяво́чае дзяво́чыя (неадуш.)
дзяво́чых (адуш.)
Т. дзяво́чым дзяво́чай
дзяво́чаю		 дзяво́чым дзяво́чымі
М. дзяво́чым дзяво́чай дзяво́чым дзяво́чых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

дзяво́чы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. дзяво́чы дзяво́чая дзяво́чае дзяво́чыя
Р. дзяво́чага дзяво́чай
дзяво́чае		 дзяво́чага дзяво́чых
Д. дзяво́чаму дзяво́чай дзяво́чаму дзяво́чым
В. дзяво́чы (неадуш.)
дзяво́чага (адуш.)		 дзяво́чую дзяво́чае дзяво́чыя (неадуш.)
дзяво́чых (адуш.)
Т. дзяво́чым дзяво́чай
дзяво́чаю		 дзяво́чым дзяво́чымі
М. дзяво́чым дзяво́чай дзяво́чым дзяво́чых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

про́звішча, -а, мн. -ы, -аў, н.

Спадчыннае сямейнае найменне, якое дадаецца да ўласнага асабістага імя.

Дзявочае п. (да замужжа).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

де́вичий и деви́чий дзяво́чы, дзяво́цкі;

деви́чья фами́лия дзяво́чае (дзяво́цкае) про́звішча;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пакары́ць, -кару́, -ко́рыш, -ко́рыць; -ко́раны; зак., каго-што.

1. Падпарадкаваць сваёй уладзе, заваяваць.

П. крэпасць.

Чалавек пакарыў космас.

2. перан. Выклікаць у каго-н. сімпатыю, давер да сябе.

П. дзявочае сэрца.

|| незак. пакара́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. пакарэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прытупе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Разм. Тое, што і прытупіцца. Іду, мая мара, Паслушны табе — Я ў буднях жыцця сапраўды прытупеў. Чарнушэвіч. Яшчэ.. не прытупела дзявочае гора. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хараство́ ср.

1. красота́ ж.; краса́ ж.; пре́лесть ж.;

дзяво́чае х. — де́вичья красота́ (краса́);

2. (обстановки, одежды и т.п.) великоле́пие

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сугу́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які гучыць суладна, гарманічна (пра музычныя гукі). Некалькі сугучных пералівістых галасоў узнялі вышэй гэтую шчырую, як першае дзявочае прызнанне, песню. Арочка.

2. Які супадае, падобны гучаннем (пра гукі мовы, словы).

3. перан. Які адпавядае чаму‑н., гарманіруе з чым‑н. Гіляр пачаў чытаць радкі з верша Янкі Купалы, якія прыйшлі яму на памяць, якія былі сугучнымі з настроем усіх юнакоў. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фами́лия ж.

1. про́звішча, -шча ср.;

назва́ть своё и́мя и фами́лию назва́ць сваё імя́ і про́звішча;

де́вичья фами́лия дзяво́чае про́звішча;

2. (род) фамі́лія, -ліі ж.;

3. (семья) уст. сям’я́, -м’і́ ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прабі́цца, ‑б’юся, ‑б’ешся, ‑б’ецца; зак.

1. Прабрацца праз што‑н. з цяжкасцю, пераадольваючы перашкоды. Люба чула, што гаварылі конныя чырвонаармейцы, і старалася прабіцца да іх праз натоўп. Чорны. Прамень сонца прабіўся ў каюту праз вузкую шчыліну, весела затрапятаў на асколку шкла, што ляжаў на падлозе. Гамолка.

2. Выступіць на паверхню. Калі пушок прабіўся над губою І ў сны прыйшло дзявочае імя, Я ні аб чым не раіўся з табою, матуля адзінокая мая. Грахоўскі. // перан. Праявіцца, выявіцца (пра пачуцці, перажыванні і пад.). Мне стала горача — праз крыўду прабілася дурная рэўнасць. Савіцкі.

3. Захаваць здольнасць біцца на працягу якога‑н. часу (пра сэрца, артэрыі і пад.). Сэрца прабілася дзесяць мінут.

4. Разм. Біцца некаторы час.

5. Разм. Пражыць да якога‑н. часу, пераадольваючы цяжкасці, пракідацца. Суцяшаюць маму хлопцы: — Мы вясной усё здабудзем! — Як прыгрэе добра сонца, пойдзем зноў тады мы ў людзі. Нам абы зіму прабіцца! Дубоўка. — А як ты адна, калі бацька жыў, была? Ты ж упраўлялася з усім? Так і без мяне праб’ешся. Мележ.

•••

Не прабіцца — аб вялікай цеснаце.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)