дзе́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Лік або велічыня, на якую дзеліцца дзеліва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзе́льнік

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. дзе́льнік дзе́льнікі
Р. дзе́льніка дзе́льнікаў
Д. дзе́льніку дзе́льнікам
В. дзе́льнік дзе́льнікі
Т. дзе́льнікам дзе́льнікамі
М. дзе́льніку дзе́льніках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дзе́льнік м., мат. дели́тель;

○ агу́льны найбо́льшы дз. — о́бщий наибо́льший дели́тель

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзе́льнік, ‑а, м.

Лік, на які дзеляць другі лік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дели́тель мат. дзе́льнік, -ка м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наибо́льший найбо́льшы;

о́бщий наибо́льший дели́тель мат. агу́льны найбо́льшы дзе́льнік.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

найбо́льшы прил. превосх. ст. са́мый большо́й, наибо́льший;

○ агу́льны н. дзе́льнік — мат. о́бщий наибо́льший дели́тель

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

скараці́ць, -рачу́, -ро́ціш, -ро́ціць; -ро́чаны; зак.

1. што. Зрабіць кароткім або больш кароткім.

С. артыкул.

С. тэрмін адпачынку.

2. што. Зменшыць колькасна або па велічыні, у аб’ёме.

С. пасевы жыта.

С. расходы.

3. каго (што). Звольніць з работы, службы ў выніку скарачэння штату супрацоўнікаў (разм.).

○

Скараціць дроб — у матэматыцы: падзяліць лічнік і назоўнік на агульны дзельнік.

|| незак. скарача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. скарачэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

о́бщий

1. в разн. знач. агу́льны;

о́бщее собра́ние агу́льны сход;

о́бщий ито́г а) бухг. агу́льны падраху́нак; б) перен. агу́льны вы́нік;

о́бщие вопро́сы агу́льныя пыта́нні;

о́бщий наибо́льший дели́тель мат. агу́льны найбо́льшы дзе́льнік;

о́бщее наиме́ньшее кра́тное мат. агу́льнае найме́ншае кра́тнае;

2. (совместный) агу́льны, супо́льны;

в о́бщем уво́гуле, нао́гул;

в о́бщей сло́жности уво́гуле.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

агу́льны

1. в разн. знач. о́бщий;

а. сход — о́бщее собра́ние;

~нае пра́віла — о́бщее пра́вило;

а. падраху́нак — о́бщий ито́г;

а. знаёмы — о́бщий знако́мый;

~ныя пыта́нні наву́кі — о́бщие вопро́сы нау́ки;

2. (касающийся всех подряд) огу́льный;

○ найбо́льшы а. дзе́льнік — мат. наибо́льший о́бщий дели́тель;

а. ры́нак — о́бщий ры́нок;

~ная адука́цыя — о́бщее образова́ние;

◊ ~нае ме́сца — о́бщее ме́сто;

знайсці́ ~ную мо́ву — найти́ о́бщий язы́к;

прыве́сці да ~нага назо́ўніка — привести́ к о́бщему знамена́телю;

у ~ных ры́сах — в о́бщих черта́х;

даво́дзіць да ~нага ве́дама — предава́ть гла́сности

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)