Verbum

анлайнавы слоўнік

дзе́д

‘бацькаў або матчын бацька; стары чалавек’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

дзе́даўшчына, -ы, ж. (разм.).

Спадчына пасля дзеда.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

праба́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.

Маці дзеда або бабкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзе́д

‘прыстасаванне, у якое ўтыкалася лучына’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прататы́п, -а, мн. -ы, -аў, м.

Першапачатковы ўзор, правобраз, пераважна сапраўдная асоба як крыніца для стварэння літаратурнага вобраза, героя.

П. дзеда Талаша.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пра́дзед, -а, М -дзедзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Бацька дзеда або бабулі.

2. звычайна мн. Продкі.

Нашы прадзеды.

|| прым. пра́дзедаўскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дед-моро́з (игрушка) дзед-маро́з, род. дзе́да-маро́за м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

румяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

Станавіцца румяным; чырванець. У дзеда шчокі румянеюць, У дзеда вочы весялеюць. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хіну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; незак.

1. Нахіляцца, нагінацца.

Куды вецер, туды і дрэва хінецца.

2. перан. Мець ахвоту да чаго-н., захапляцца чым-н.

Х. да навукі.

3. перан. Мець цягу да каго-н., сімпатызаваць каму-н.

Хлопчык больш хінуўся да дзеда.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дед в разн. знач. дзед, род. дзе́да м.;

◊

де́ды и пра́деды дзяды́ і пра́дзеды.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)