джга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак. (разм.).

1. каго (што). Калоць, раніць джалам (пра насякомых, змей).

Авадні і сляпні джгалі нясцерпна.

2. Хутка ісці або бегчы.

Лявон джгаў без аглядкі.

|| аднакр. джгану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ і джгнуць, -ну, -неш, -не; -нём, -няце́, -нуць; -ні.

|| наз. джга́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

джга́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. джга́ю джга́ем
2-я ас. джга́еш джга́еце
3-я ас. джга́е джга́юць
Прошлы час
м. джга́ў джга́лі
ж. джга́ла
н. джга́ла
Загадны лад
2-я ас. джга́й джга́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час джга́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

джгаць несов.

1. разг. (о насекомых) куса́ть, жа́лить;

2. обл. (о крапиве) жечь; стрека́ть;

3. перен., разг. бежа́ть; мча́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

джгаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм.

1. Калоць, раніць джалам (пра насякомых); кусаць (пра змей). Толькі зрэдку чулася, як, ляскаючы зубамі, .. [сабака] лавіў мух, што дакучліва джгалі яго калматае цела. Стаховіч. // Апякаць (пра крапіву, мароз).

2. Хутка ісці, бегчы; імчацца. Джгаць без аглядкі. □ Схапіўшы грошы, .. [Мацвей] на адной назе джгаў у канец сяла.., купляў кварту гарэлкі і цераз тую ж хвіліну ставіў хлопцам на стол. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Джґаць ’біць, муштраваць’, ’сячы (пра ападкі)’, ’хутка ісці, заўзята есці’ (Сцяц.), ’хутка ісці, ехаць’ (Шат.), ’джаліць’ (БРС). Запазычанне з польск. dźgać ’калоць, пароць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

джга́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. джгаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

джы́гаць несов., разг., см. джгаць 1

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

джгнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Разм. Аднакр. да джгаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

напіля́ць

‘моцна кусаць, джгаць каго-небудзь; пілаваць што-небудзь і без прамога дапаўнення; няўмела іграць’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. напіля́ю напіля́ем
2-я ас. напіля́еш напіля́еце
3-я ас. напіля́е напіля́юць
Прошлы час
м. напіля́ў напіля́лі
ж. напіля́ла
н. напіля́ла
Загадны лад
2-я ас. напіля́й напіля́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час напіля́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

джы́гаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Тое, што і джгаць (у 1 знач.). — Калі я павольней буду ісці, дык замерзну, вунь як за вушы джыгае. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)