двухко́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.
Павозка на двух колах.
Санітарныя двухколкі адвозілі раненых.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
двухко́лка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
двухко́лка |
двухко́лкі |
| Р. |
двухко́лкі |
двухко́лак |
| Д. |
двухко́лцы |
двухко́лкам |
| В. |
двухко́лку |
двухко́лкі |
| Т. |
двухко́лкай
двухко́лкаю |
двухко́лкамі |
| М. |
двухко́лцы |
двухко́лках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
двухко́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Двухколая павозка; буда (у 2 знач.). З дарогі з-за кустоў прыязджалі двухколкі, і тады санітары здымалі з іх параненых і клалі на зямлю. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
двуко́лка двухко́лка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перадо́к, -дка́, мн. -дкі, -дко́ў м.
1. Пярэдняя частка калёс, саней і пад.
2. Двухколка для снарадаў і перавозкі гармат.
Адчапіць гармату ад перадка.
|| прым. перадко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уха́біна, ‑ы, ж.
Разм. Тое, што і ухаба. Падскаквае на ўхабінах лёгкая двухколка. «Маладосць». Па вуліцах ехаць лягчэй, толькі лыжы кідае на ўхабінах. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усо́хлы, ‑ая, ‑ае.
1. Які высах, стаў вельмі цвёрдым ад высыхання. Па цвёрдай усохлай зямлі прагрукацела.. салдацкая двухколка. Лобан.
2. Які засох, зачах. На селішчы.. яшчэ стаяла раскідзістая, старая, ужо ўсохлая верхнім галлём дзічка. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бэ́да аднаколка; двухколка’ (Нас.). Як і беда́ (гл.; там і літ-pa), з польск. bieda ’тс’ (< лац. biga). Але бэ́да, здаецца, адлюстроўвае палескую фанетыку (калі мець на ўвазе народна-этымалагічную сувязь з *běda ’бяда’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
самату́гам, прысл.
1. Без дапамогі цяглавай сілы, на сабе. Тады на заводзе былі ўсяго дзве печы. Рабочыя саматугам вазілі ў іхнія ненасытныя зеўры на тачках торф. Даніленка. Раніцай, у скорым часе пасля пад’ёму, на цэнтральнай дарозе паказвалася двухколка, якую саматугам цягнулі палонныя. С. Александровіч.
2. перан. Сваімі сіламі, без дапамогі. Зміцер сам праз сябе, саматугам выбіўся ў людзі. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)