дба́нне
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
дба́нне |
| Р. |
дба́ння |
| Д. |
дба́нню |
| В. |
дба́нне |
| Т. |
дба́ннем |
| М. |
дба́нні |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
дба́нне ср. забо́та ж.; стара́ние; усе́рдие
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дба́нне, ‑я, ж.
Старанне, руплівасць. Але гэтыя практыкаванні не засланялі сабою дзедавых турбот і дбання, каб правесці калону шчасліва. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дбаць, дба́ю, дба́еш, дба́е; незак., пра каго-што, аб кім-чым і без дап.
Праяўляць клопаты аб кім-, чым-н., турбавацца пра каго-, што-н.
Аб ім дбалі чужыя людзі.
Д. пра парадак у гаспадарцы.
Хто дбае, той і мае (з нар.).
◊
І не дбае — не звяртае ўвагі.
|| зак. падба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. дба́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
экано́мнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць эканомнага. Старасці ўласціва гэта дбанне аб парадку, аб драбязлівай эканомнасці, ад гэтага старыя людзі бываюць часта бурклівымі. Колас. Па эканомнасці стральбы ён [Андрэй] адчуваў, што тут недзе свае, аднак заўважыць нікога не мог. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бде́ние книжн., уст.
1. няспа́нне, -ння ср.;
2. пільнава́нне, -ння ср., нагляда́нне, -ння ср., дба́нне, -ння ср.; см. бдеть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прыпіля́ць, прыпілю́каць ’частым падахвочваннем прымусіць прыняцца за справу’ (Нас.). Параўн. рус. калуж. припили́ть ’моцна насварыцца на некага’. Польск. przypilić ’падахвоціць некага рабіць нешта’, przypilować ’пастарацца, прыкласці старанне’, што да ст.-польск. pila ’стараннасць, дбанне’, чэш. píle ’тс’, Банькоўскі (2, 579) звязвае з pila ’напільнік’ і цяжкасцю апрацоўкі прылад з каменя, крэменя, рога. Да прыпілі́ць, прыпілава́ць у пераносным значэнні, гл. пілава́ць ’лаяць, даймаць’, а таксама пілявы, пілі́ць, пі́льны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адпла́та, ‑ы, ДМ ‑плаце, ж.
1. Разлік, плата (за працу, паслугу, доўг); аплата. [Байкач:] Што вам трэба? [Пякарская:] Адплата па векселях. Гурскі. [Сёмка:] — Уся сям’я працуе цэлы год, а ў канцы — нічагусенькі ў адплату. Гартны. [Сімон:] — Зямлю іхнюю.. [жанчын] бяру сабе ў адплату доўгу. Самуйлёнак. // Аддзяка за клопат, дбанне.
2. перан. Помста, кара за злачынства, крыўду. [Алешын:] Яшчэ душа адплатаю гарыць — Ні смерці жах, ні чорны цень магілы Агонь душы не здольны пагасіць. Бачыла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раде́ние ср.
1. уст. руплі́васць, -ці ж., дба́нне, -ння ср., кло́пат, -ту м., спрыя́нне, -ння ср., стара́нне, -ння ср.; см. раде́ть 1;
2. рел. радзе́нне, -ння ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
оха́живание
1. дба́нне, -ння ср.; заляца́нне, -ння ср.;
2. дагаджа́нне, -ння ср., паддо́брыванне, -ння ср.;
3. прыру́чванне, -ння ср.; утаймо́ўванне, -ння ср.; прыла́шчванне, -ння ср.; см. оха́живать 1—3;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)