дасто́йны
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
дасто́йны |
дасто́йная |
дасто́йнае |
дасто́йныя |
| Р. |
дасто́йнага |
дасто́йнай
дасто́йнае |
дасто́йнага |
дасто́йных |
| Д. |
дасто́йнаму |
дасто́йнай |
дасто́йнаму |
дасто́йным |
| В. |
дасто́йны (неадуш.)
дасто́йнага (адуш.) |
дасто́йную |
дасто́йнае |
дасто́йныя (неадуш.)
дасто́йных (адуш.) |
| Т. |
дасто́йным |
дасто́йнай
дасто́йнаю |
дасто́йным |
дасто́йнымі |
| М. |
дасто́йным |
дасто́йнай |
дасто́йным |
дасто́йных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
дасто́йны, -ая, -ае.
1. Які заслугоўвае, варты чаго-н.
Д. пахвалы.
Д. ганьбавання.
2. Справядлівы, заслужаны.
Дастойная ўзнагарода.
Дастойная сустрэча.
3. Паважаны, шаноўны.
Д. чалавек.
|| наз. дасто́йнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дасто́йны в разн. знач. досто́йный;
чалаве́к, д. пава́гі — челове́к, досто́йный уваже́ния;
~ная сустрэ́ча — досто́йная встре́ча
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дасто́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Які заслугоўвае чаго‑н., варты чаго‑н. Дастойны павагі. □ Сляпнёў і Каманін і Молакаў хмуры! Дастойны вы песень вялікіх паэтаў. Колас. Быць дастойным Справы камуністаў — Піянерскі І закон і звычай. Шушкевіч.
2. Які адпавядае ўсім запатрабаванням, зусім падыходзіць. Дастойная змена. □ Дзед Хрушч быў дастойны патомак свайго невядомага продка і хібы не даваў. Колас. / у знач. наз. дасто́йны, ‑ага, м.; дасто́йная, ‑ай, ж. Дэпутат... Народ вылучае на гэтую пасаду дзяржаўнага дзеяча толькі самых дастойных. «Маладосць».
3. Заслужаны, справядлівы. Дастойная кара. Дастойная ўзнагарода. Дастойная сустрэча.
4. Паважаны, заслужаны. Тапурыя быў мёртвы, ён ляжаў з прабітай галавой, гэты дастойны і смелы чалавек, роўных якому мала бывае на свеце. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Дасто́йны ’дастойны’ (БРС). Рус. досто́йный, укр. досто́йний, польск. dostojny, чэш. důstojný, балг. досто́ен і г. д. Прасл. *dostojьnъ ’тс’ — утварэнне ад слав. *dostojь ’годнасць’ (гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 85–86; Слаўскі, 1, 157).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шано́ўны, -ая, -ае.
Дастойны павагі, паважаны; які выклікае павагу.
Ш. ўзрост.
Шаноўныя таварышы! (пры звароце).
|| наз. шано́ўнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чалаве́чны, -ая, -ае.
Дастойны чалавека, уважлівы, чулы, душэўны; гуманны.
Чалавечныя адносіны да людзей.
Ён паступіў чалавечна (прысл.) у гэтай сітуацыі.
|| наз. чалаве́чнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
досто́йный
1. дасто́йны; (стоящий) ва́рты;
о́пыт, досто́йный подража́ния во́пыт, ва́рты перайма́ння;
быть досто́йным чего́-л. заслуго́ўваць чаго́-не́будзь, быць дасто́йным (ва́ртым) чаго́-не́будзь;
он досто́ин уваже́ния ён дасто́йны пава́гі, ён заслуго́ўвае пава́гі;
2. (заслуженный) заслу́жаны; (надлежащий) нале́жны;
досто́йная оце́нка заслу́жаная (нале́жная) ацэ́нка;
3. (почтенный) дасто́йны, паважа́ны;
досто́йный челове́к дасто́йны (паважа́ны) чалаве́к.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
харо́шы, -ая, -ае (разм.).
1. Прыгожы, прывабны.
Х. хлопец.
2. Які вызначаецца станоўчымі якасцямі.
Х. ён чалавек.
3. Добры, высакаякасны.
Харошая дарога.
4. Дастойны, прыстойны.
Харошая кампанія.
5. Дарагі, любы, мілы (у сяброўскім звароце).
А мой ты х.!
|| ласк. харо́шанькі, -ая, -ае (да 1 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вераго́дны. Параўн. укр. вірогі́дний (у помніках і вернегодный), польск. wiarygodny, чэш. věrohodný. Да *godьnъ ’годны, дастойны’ і *věra ’вера’. Але, здаецца, можна ставіць пытанне аб запазычанні бел. і ўкр. слова з зах.-слав. моў (з польскай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)