дапасо́ўваць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. дапасо́ўваю дапасо́ўваем
2-я ас. дапасо́ўваеш дапасо́ўваеце
3-я ас. дапасо́ўвае дапасо́ўваюць
Прошлы час
м. дапасо́ўваў дапасо́ўвалі
ж. дапасо́ўвала
н. дапасо́ўвала
Загадны лад
2-я ас. дапасо́ўвай дапасо́ўвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час дапасо́ўваючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

дапасо́ўваць несов.

1. (да чаго) согласо́вывать (с чем);

2. приспоса́бливать, применя́ть;

1, 2 см. дапасава́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дапасо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да дапасаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дапасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак., што.

1. Падагнаць, прыладзіць (разм.).

Д. новае тэхнічнае прыстасаванне.

2. Паставіць залежнае слова ў тым самым родзе, ліку, склоне, у якім стаіць галоўнае слова.

Д. прыметнік да назоўніка.

|| незак. дапасо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дапасо́ўванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. дапасоўваць — дапасаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дапасо́ўвацца, ‑аецца; незак.

1. Тое, што і дапасавацца.

2. Зал. да дапасоўваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

согласо́вывать несов.

1. (приводить в соответствие) узгадня́ць, пагаджа́ць;

2. грам. дапасо́ўваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дапасо́ўвацца несов.

1. (да чаго) в разн. знач. согласо́вываться (с чем); см. дапасава́цца I;

2. страд. согласо́вываться; приспоса́бливаться; применя́ться; см. дапасо́ўваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прилага́ть несов.

1. (добавлять, присоединять) дадава́ць; прыклада́ць, прыкла́дваць;

2. (применять) дастасо́ўваць, дапасо́ўваць;

◊

при сём прилага́ю канц. да гэ́тага дадаю́; см. приложи́ть​ 2, 3;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Строй 1 ‘рад, шарэнга’, ‘лад’, ‘пабудова, структура’ (ТСБМ), ‘строй, парадак’ (Байк. і Некр., Ян.), ‘выгляд, стройнасць, фігура’ (Варл.), ‘лад, парадак; наведзенасць’ (ТС), ‘узор, малюнак’ (Песні сямі вёсак), строй (на кросна) ‘прыстасаванне для ткання’ (Уладз., ТС), строе́ ‘ставы’ (лельч., Нар. лекс.). Укр. стрій ‘касцюм, адзенне’, рус. строй ‘строй; парадак’, польск. strój ‘строй; адзенне’, чэш. stroj ‘станок, машына’, славац. stroj ‘тс’, серб.-харв. стро̑й ‘фарба; шчолак; вайсковы строй’, славен. strȏj ‘машина, лакаматыў’, балг. строй ‘рад, сістэма, лад’, макед. строј ‘будова’, ‘рад’, ‘сватаўство’, ст.-слав. строи ‘кіраванне; лад, парадак; фармацыя’. Прасл. *strojь роднаснае лат. strãja ‘стойла, якое выслана саломай’, авест. urvarō‑straya ‘абразанне расліны’, лац. struō ‘дапасоўваць, састаўляць, будаваць, ладзіць’, constrūctiō ‘структура, кампазіцыя’, stria ‘баразна, складка’ (Фасмер, 3, 780; Глухак, 589). Далей этымалогія не вельмі ясная. Борысь (581) мяркуе, што слова роднаснае таксама слав. *strěxa ‘страха’ і распасціраць (гл. распасцерціся), да і.-е. кораня *(s)ter‑ ‘распасцерці’, адкуль таксама гоц. straujan ‘сыпаць, рассыпаць’, ням. Streu ‘салома на падсцілку’. Бязлай (3, 332), Сной₁ (615), апрача гэтай версіі, дапускаюць магчымасць паходжання ад і.-е. *kʼroi̯‑o, роднаснага з *kʼrei̯‑on у авес. srayan ‘прыгожы; прыгажосць’, ст.-інд. śrī‑ ‘прыгожасць’ і г. д. з першасным значэннем прасл. *strojь ‘парадак; прыгажосць’, параўн. стройны (гл.).

Строй 2 ‘будоўля; драўніна для будоўлі’ (Ян., Мат. Гом.). Рус. паўн. строй ‘будаўнічы матэрыял’. Аддзеяслоўны дэрыват ад строіць (гл.) у адпаведным значэнні.

Строй 3 ‘убор’ (Гарэц., Ласт., Байк. і Некр., Сцяц. Сл.). Гл. строі 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)