дамаві́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

У славянскай міфалогіі: добры або злы дух, што жыве ў доме.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дамаві́к

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. дамаві́к дамавікі́
Р. дамавіка́ дамавіко́ў
Д. дамавіку́ дамавіка́м
В. дамавіка́ дамавіко́ў
Т. дамавіко́м дамавіка́мі
М. дамавіку́ дамавіка́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дамаві́к, -ка́ м., миф. домово́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дамаві́к, ‑а, м.

У народных павер’ях — злы або добры дух, які жыве ў кожным доме. [Ігналя] напамінаў калматага дамавіка, лесуна або вадзеніка, якіх калісьці малявалі ў казках. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

домово́й сущ., миф. дамаві́к, -ка́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кабо́льд

‘дамавік у міфалогіі Паўночнай Еўропы’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. кабо́льд кабо́льды
Р. кабо́льда кабо́льдаў
Д. кабо́льду кабо́льдам
В. кабо́льда кабо́льдаў
Т. кабо́льдам кабо́льдамі
М. кабо́льдзе кабо́льдах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

суздро́м, прысл.

Абл. Зусім, цалкам; начыста; дашчэнту. Задума суздром завалодала Гаранскім. Сабаленка. [Селянін:] — Вунь, штоноч у маладой удавы Аўгіні дамавік хату суздром перавар[о]чвае. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Спо́рнік ‘дамавік, які прыносіць спор’ (іўеў., Сл. ПЗБ). Да спор 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Куко́льнік ’валачобнік’ (Сцяшк. Сл., Сл. паўн.-зах., Жыв. сл., Доўн.-Зап. 1). Да кукобнік ’тс’ (БелСЭ, 2, 569). Гл. кукобіць. Валачобнікі спявалі гаспадарам хаты віншавальныя песні і тым самым прыносілі дабро ў хату, як дамавік *кук.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Куко́біць ’песціць, даглядаць’ (Нас., Бяльк., Яруш., Касп., Кос., Гарэц., Др.-Падб., Шн.). Бел. кукобіць ад кукобау якое ўтворана па мадэлі худы > худоба, што дае права на рэканструкцыю *кук ’той, хто даглядае, песціць’. Гэта адпавядае літ. kaukas ’дамавік (дух, які прыносіць дабро дому)’ (гл. Тапароў, J–К, 293). Становіцца зразумелым і значэнне кукобіцца ’гняздзіцца’ (’быць звязаным з домам’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)