трыдзявя́ты, -ая, -ае.

У выразе: трыдзявятае царства — вельмі далёкая краіна, зямля.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

трыдзяся́ты, -ая, -ае.

У выразе: трыдзясятае царства — вельмі далёкая краіна, зямля.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

далёкі, -ая, -ае.

1. Які знаходзіцца, адбываецца на вялікай адлегласці або які мае вялікую працягласць.

Далёкая планета.

Д. стрэл.

Далёкая дарога.

На далёкіх подступах (таксама перан.). Далёкая старонка без ветру сушыць (прыказка).

2. Аддзелены ад сучаснага вялікім прамежкам часу.

Далёкае мінулае.

3. Які не мае блізкіх кроўных сувязей.

Д. родзіч.

4. перан. Які мае мала агульнага з кім-, чым-н.

Мы з ім далёкія людзі.

Д. ад навукі чалавек.

5. ад чаго. Які не мае намеру рабіць што-н., думаць пра што-н.

Я д. ад думкі абражаць вас.

6. (толькі з адмоўем). Разумны, кемлівы (разм.).

Дзяўчына не надта далёкая.

|| наз. далёкасць, -і, ж. (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аддале́нне, -я, н.

1. гл. аддаліць.

2. Даль, далёкая адлегласць; месца, якое знаходзіцца на значнай адлегласці ад чаго-н.

Дуб стаяў у аддаленні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

далё́кі

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. далё́кі далё́кая далё́кае далё́кія
Р. далё́кага далё́кай
далё́кае		 далё́кага далё́кіх
Д. далё́каму далё́кай далё́каму далё́кім
В. далё́кі (неадуш.)
далё́кага (адуш.)		 далё́кую далё́кае далё́кія (неадуш.)
далё́кіх (адуш.)
Т. далё́кім далё́кай
далё́каю		 далё́кім далё́кімі
М. далё́кім далё́кай далё́кім далё́кіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

далёкий прям., перен. далёкі;

далёкий путь далёкі шлях;

далёкое бу́дущее далёкая бу́дучыня.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

змары́ць сов.

1. утоми́ть, истоми́ть; умори́ть; изму́чить;

далёкая даро́га ~ры́ла яго́ — далёкая доро́га утоми́ла (истоми́ла, умори́ла, изму́чила) его́;

2. одоле́ть; смори́ть;

~ры́ў сон — одоле́л (смори́л) сон;

~ры́ла спёка — смори́ла жара́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Аба́лак ’пасак мязгі дрэва’ (КЭС), лаг. < польск. obałek ’дрэва, вырванае бурай’ (< obalić ’зваліць’). Семантыка, праўда, даволі далёкая.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

змары́ць, змару́, змо́рыш, змо́рыць; змо́раны; зак., каго.

1. Давесці да стану знямогі, стомленасці, стаміць.

Далёкая дарога змарыла нас.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адолець (пра сон).

Змарыў сон.

|| незак. змо́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. змары́цца, змару́ся, змо́рышся, змо́рыцца (да 1 знач.); незак. змо́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

міратво́рны, ‑ая, ‑ае.

Уст. Які нясе з сабой мір ​1, цішыню, спакой. Зялёны прастор поўніўся аднастайным, як далёкая музыка, чмяліным гудам, але ў лузе панавала дзівосная міратворная цішыня. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)