да́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, рознаспрагальны

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. да́м дадзі́м
2-я ас. дасі́ дасце́
3-я ас. да́сць даду́ць
Прошлы час
м. да́ў далі́
ж. дала́
н. дало́
Загадны лад
2-я ас. да́й да́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час да́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

трэ́шчына, -ы, мн. -ы, -чын, ж.

1. Шчыліна, вузкае паглыбленне на паверхні.

Сцяна дала трэшчыну.

2. перан. Пра разлад, разыходжанні паміж кім-н.

У іх адносінах утварылася т.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перавы́даць, -дам, -дасі, -дасць; -дадзім, -дасце, -дадуць; -даў, -дала; -дай; -дадзены; зак., што.

Выдаць зноў.

П. падручнік.

|| незак. перавыдава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.

|| наз. перавыда́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разда́ць², -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -ло́; -да́й; -да́дзены; зак., што.

1. Расшырыць, расцягнуць, зрабіць прасторным.

Р. абутак.

2. безас.

Зрабіць поўным, тоўстым.

Хлопца за лета раздало.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

трэ́шчына ж., прям., перен. тре́щина;

сцяна́ дала́ ~ну — стена́ дала́ тре́щину;

у іх адно́сінах узні́кла т. — в их отноше́ниях образова́лась тре́щина

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перапрада́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -ло́; -да́й; -да́дзены; зак., каго-што.

Прадаць раней купленае (звычайна даражэй).

П. пярсцёнак.

|| незак. перапрадава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.

|| наз. перапро́даж, -у, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пахалада́ць сов., безл. похолода́ть;

на дварэ́ ~да́ла — на дворе́ похолода́ло

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спрада́ць¹, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; спрада́ў, -дала́, -ло́; зак., каго-што.

Прадаць усю маёмасць (звычайна па частках).

Вымушаны быў с. усё, каб разлічыцца за пазыкі.

|| незак. спрадава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разда́ць¹, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -ло́; -да́й; -да́дзены; зак., каго-што.

Аддаць усё, многае многім.

Р. падарункі.

Р. сшыткі.

|| незак. раздава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.

|| наз. разда́ча, -ы, ж.; прым. разда́тачны, -ая, -ае.

Р. пункт.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нашаты́р, ‑у, м.

1. Хлорысты амоній.

2. Тое, што і нашатырны спірт. Крыху павесялелая [Г]анна Ісакаўна зрабіла ўкол, дала панюхаць нашатыр. Шамякін.

[Араб. nusādir.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)