дажы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жыві́; -жы́ты; зак.
1. да чаго. Дасягнуць якога-н. узросту; пражыць да якога-н. тэрміну.
Не дажыў ён да светлых дзён перамогі.
2. што. Прабыць дзе-н. астатак часу, тэрміну.
Д. тыдзень у санаторыі.
3. што. Выдаткаваць на пражыццё (разм.).
Д. астатнія грошы.
|| незак. дажыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дажы́ць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
дажыву́ |
дажывё́м |
| 2-я ас. |
дажыве́ш |
дажывяце́ |
| 3-я ас. |
дажыве́ |
дажыву́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
дажы́ў |
дажылі́ |
| ж. |
дажыла́ |
| н. |
дажыло́ |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
дажыві́ |
дажыві́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
дажы́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
дажы́ць сов., в разн. знач. дожи́ть;
д. да вясны́ — дожи́ть до весны́;
д. ты́дзень у санато́рыі — дожи́ть неде́лю в санато́рии;
д. да ста́расці — дожи́ть до ста́рости;
д. аста́тнія гро́шы — дожи́ть после́дние де́ньги;
◊ д. ве́ку — дожи́ть свой век;
д. да сівы́х валасо́ў — дожи́ть до седы́х воло́с
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дажы́ць, ‑жыву, ‑жывеш, ‑жыве; ‑жывём, ‑жывяце; зак.
1. Дасягнуць якога‑н. узросту; пражыць да якога‑н. тэрміну, падзеі. Не дажыў мой бацька да цяперашніх радасных дзён, не дажылі і многія яго равеснікі — аднавяскоўцы. Кулакоўскі. // Дайсці ў жыцці да якога‑н. стану, выніку. [Каратай:] Хоць бы якая табачынка! Эх, дажылі казакі... Маўзон. — Дажыў ты, Гаранька. На вочы людзям сорамна выйсці! Савіцкі.
2. што. Разм. Прабыць астатак часу, тэрміну дзе‑н. Дажыць тыдзень у доме адпачынку.
3. (у спалучэнні са словамі «век», «гады», «час», «жыццё» і пад.). Закончыць сваё жыццё, сваё існаванне. Конь гэты адбрыкаў сваю маладосць і адрабіў сваю сілу ў Сурвілы, а да Гушкі прыйшоў дажыць сваю апошнюю старасць. Чорны.
4. што. Разм. Выдаткаваць на пражыццё; пражыць. Дажыць апошнія грошы.
•••
Дажыць да сівых валасоў — дажыць да старасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дожи́ть сов. дажы́ць, мног. падажыва́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дажыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да дажыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дажыва́ць несов., в разн. знач. дожива́ть; см. дажы́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сівізна́, -ы́, ж.
1. Сівыя валасы.
С. ў валасах.
Дажыць да сівізны (да старасці).
2. перан. Старажытнасць, даўніна.
С. вякоў.
◊
Сівізна ў бараду, а чорт у рабрыну (прыказка) — пра старога, які заляцаецца да жанчын.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падажыва́ць, ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак.
Разм. Дажыць да нейкага ўзросту або тэрміну — пра многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дости́гнуть сов. дасягну́ць; (дожить) дажы́ць; (дойти) дайсці́; см. достига́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)