гі́льза, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Металічная закрытая трубка для кідальнага зараду і сродкаў запальвання.

2. Папяровая трубачка, якую набіваюць тытунём пры вырабе папярос.

|| прым. гі́льзавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гі́льза

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. гі́льза гі́льзы
Р. гі́льзы гі́льз
гі́льзаў
Д. гі́льзе гі́льзам
В. гі́льзу гі́льзы
Т. гі́льзай
гі́льзаю		 гі́льзамі
М. гі́льзе гі́льзах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

гі́льза ж., в разн. знач. ги́льза

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гі́льза, ‑ы, ж.

1. Металічная, закрытая з аднаго канца трубка, якая служыць абалонкай зарада для агнястрэльнай зброі; састаўная частка патрона, снарада. Вісарыён выкінуў пустую гільзу і заклаў новы патрон. Самуйлёнак.

2. Папяровая трубачка, якую набіваюць тытунём пры вырабе папярос. Гільза з муштуком.

3. Назва розных дэталей, якія маюць форму трубкі. Гільза цыліндра.

[Ням. Hülse.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гі́льза́ ’гільза’ (БРС). Рус. ги́льза (з 1803 г.), укр. гі́льза. Першакрыніцай з’яўляецца ням. Hülse ’тс’. Фасмер, 1, 406; Шанскі, 1, Г, 72.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ги́льза гі́льза, -зы ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стака́н, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

1. Гільза артылерыйскага снарада.

2. Назва дэталей рознага прызначэння, якія маюць цыліндрычную форму.

|| прым. стака́нны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

патро́н

‘гільза; частка электрычнага прыстасавання, куды ўкручваецца лямпачка; у такарным станку’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. патро́н патро́ны
Р. патро́на патро́наў
Д. патро́ну патро́нам
В. патро́н патро́ны
Т. патро́нам патро́намі
М. патро́не патро́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

патро́н¹, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Гільза з капсулем, зарадам і куляй (або шротам).

Баявыя патроны.

2. Полая трубка, цыліндр для ўсталявання чаго-н. у розных прыстасаваннях, прыборах (спец.).

|| прым. патро́нны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

патро́нный патро́нны;

патро́нная ги́льза патро́нная гі́льза;

патро́нный заво́д патро́нны заво́д.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)