гі́льза, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Металічная закрытая трубка для кідальнага зараду і сродкаў запальвання.

2. Папяровая трубачка, якую набіваюць тытунём пры вырабе папярос.

|| прым. гі́льзавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гі́льза

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. гі́льза гі́льзы
Р. гі́льзы гі́льз
гі́льзаў
Д. гі́льзе гі́льзам
В. гі́льзу гі́льзы
Т. гі́льзай
гі́льзаю		 гі́льзамі
М. гі́льзе гі́льзах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

гі́льза ж., в разн. знач. ги́льза

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гі́льза, ‑ы, ж.

1. Металічная, закрытая з аднаго канца трубка, якая служыць абалонкай зарада для агнястрэльнай зброі; састаўная частка патрона, снарада. Вісарыён выкінуў пустую гільзу і заклаў новы патрон. Самуйлёнак.

2. Папяровая трубачка, якую набіваюць тытунём пры вырабе папярос. Гільза з муштуком.

3. Назва розных дэталей, якія маюць форму трубкі. Гільза цыліндра.

[Ням. Hülse.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГІ́ЛЬЗА

(ням. Hülse літар. абалонка),

1) у артылерыі элемент артылерыйскага боепрыпасу патроннага і паасобнага зараджання, танкасценны метал. стакан для размяшчэння парахавога зараду, сродкаў запальвання і інш. Для танкавай артылерыі часта вырабляюць з саставаў, якія поўнасцю або часткова згараюць у час стрэлу.

2) гільза стралковай зброі падобна па канструкцыі на гільзу артыл. патрона. Бываюць латунныя, стальныя, кардонныя (для паляўнічай зброі).

3) гільза ў тэхніцы — пустацелая зменная цыліндрычная ўстаўка поршневых цеплавых рухавікоў (унутры гільзы перамяшчаецца поршань). Вырабляюць з чыгуну, устанаўліваюць у блок-картэрах рухавікоў з алюмініевых сплаваў.

т. 5, с. 245

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

гі́льза ж. Hülse f -, -n; Büchse f -, -n;

патро́нная гі́льза Patrónenhülse f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

гі́льза

(ням. Hülse)

1) металічная трубка з капсулем, якая служыць абалонкай зарада для агнястрэльнай зброі;

2) пустацелая зменная цыліндрычная ўстаўка поршневых цеплавых рухавікоў;

3) папяровая трубка папяросы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Гі́льза́ ’гільза’ (БРС). Рус. ги́льза (з 1803 г.), укр. гі́льза. Першакрыніцай з’яўляецца ням. Hülse ’тс’. Фасмер, 1, 406; Шанскі, 1, Г, 72.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ги́льза гі́льза, -зы ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

cartridge case [ˈkɑ:trɪdʒˌkeɪs] n. патро́нная гі́льза

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)