гушчыня́, -і́, ж.
1. гл. густы.
2. Тое, што і гушчар.
Лясная г.
3. Тое, што і гушча (у 3 знач.).
У гушчыні натоўпу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гушчыня́
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
гушчыня́ |
| Р. |
гушчыні́ |
| Д. |
гушчыні́ |
| В. |
гушчыню́ |
| Т. |
гушчынёй
гушчынёю |
| М. |
гушчыні́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
гушчыня́ ж.
1. см. густата́;
2. гу́ща;
у са́май ~ні́ нато́ўпу — в са́мой гу́ще толпы́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гушчыня́, ‑і, ж.
1. Уласцівасць і стан густога. Гушчыня травы. Гушчыня раствору. Гушчыня чыгуначнай сеткі. □ Усюды прабіваюцца кусты арэшніку і каліны, павялічваючы яшчэ больш гушчыню і непраходнасць лесу. В. Вольскі.
2. Тое, што і гушчар. І рады я вясне тваёй, Айчына, Як сонцу кветка ў гушчыні лясной. Прыходзька.
3. Тое, што і гушча (у 3 знач.). У гушчыні натоўпу. З гушчыні народных мас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
густы́, -а́я, -о́е.
1. Які складаецца з мноства аднародных прадметаў, размешчаных блізка адзін каля аднаго.
Г. бярэзнік.
Густое жыта.
Буракі растуць густа (прысл.).
2. Не вадкі, з аслабленай цякучасцю, насычаны.
Густая смятана.
3. Шчыльны, малапранікальны для зроку, святла.
Г. туман.
Густыя воблакі.
4. Пра голас: паўнагучны.
Г. бас.
|| наз. густата́, -ы́, ДМ -таце́, ж. і гушчыня́, -і́, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
згу́шчанасць, ‑і, ж.
Вялікая гушчыня, шчыльнасць чаго‑н. Згушчанасць насельніцтва ў горадзе. Згушчанасць пасеваў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
густота́ гушчыня́, -ні́ ж., густата́, -ты́ ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Марочыны ’сцёблы і лісце гароху’ (расон., ДАБМ, к. 278). Паводле падабенства, у выніку семантычнага пераносу з мароча, мярэча (гл.) ’гушчыня лесу, праз якую цяжка прайсці’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гушчар; гушчарнік, гушчарняк, гушчарня, гушчэча, гушчыня (разм.); чашчоба (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
◎ Мярэча ’буралом і гушчыня лесу, праз якія цяжка прайсці’ (Мядзв., Касп.; крый., слаўг., Яшк.), паўн.-усх. мірэчча, слаўг. мярэчча (Яшк.), ’непралазнае балота’ (Бяльк.), ’цяжкапераходнае месца’ (Мат. Маг.), смал. мярэча ’рэдкі сасоннік на імшары’ (Максімаў), мерэч ’гушчар’ (ТС), чарніг.-сумск. палес. мереч, мяреча, мяреччя ’густы зараснік’, ’густыя кусты ў балоцістай нізіне’, ’непраходны лес’, хмероча, хмернеча ’густы цёмны лес на забалочанай нізіне’, арл. меречь ’грузкае балоцістае месца з драбналессем’; польск. mrocz ’змрок, цемра’ і інш. Да прасл. тогкъ, merkia, роднаснымі да якіх будуць літ. merkti, sumarkyti, лат. merkt, mėrcet ’мачыць, намочваць’, märks ’сажалка на лузе’, гальск. εμβρεκτον ’намочаны кавалак ежы’, лац. marcidus ’вялы, слабы’ (Траўтман, 182; Мюленбах-Эндзелін, 2, 584 і 619; Патабня, РФВ, 3, 99; Брукнер, KZ, 45, 103; Фасмер, 2, 602–603).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)