губля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак., каго-што.
1. Пазбаўляцца чаго-н., пакідаючы невядома дзе па няўважлівасці.
Г. пальчаткі.
2. перан. Перастаць мець што-н., валодаць чым-н.
Г. надзею.
Г. слых.
3. Марна траціць што-н.
Дарэмна г. час.
4. Збівацца з чаго-н., не заўважаць чаго-н.
Г. сцежку.
|| зак. згубі́ць, згублю́, згу́біш, згу́біць; згу́блены.
Лепей з разумным з., чым з дурным знайсці (прыказка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
губля́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
губля́ю |
губля́ем |
| 2-я ас. |
губля́еш |
губля́еце |
| 3-я ас. |
губля́е |
губля́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
губля́ў |
губля́лі |
| ж. |
губля́ла |
| н. |
губля́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
губля́й |
губля́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
губля́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
губля́ць несов.
1. в разн. знач. теря́ть; (листья, перья и т.п. — ещё) роня́ть;
г. кні́гі — теря́ть кни́ги;
дрэ́вы ~ля́юць лі́сце — дере́вья роня́ют (теря́ют) ли́стья;
г. даро́гу — теря́ть доро́гу;
2. тра́тить;
г. ма́рна час — тра́тить зря вре́мя;
◊ г. з вачэ́й (з во́ка) — теря́ть и́з виду;
няма́ чаго́ г. — не́чего теря́ть;
г. галаву́ — теря́ть го́лову;
г. гле́бу пад нага́мі — теря́ть по́чву под нога́ми
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
губля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., каго-што.
1. Пазбаўляцца чаго‑н., пакідаючы, забываючы дзе‑н. па няўважлівасці. Губляць ключы. Губляць грошы. Губляць рэчы. // Скідваць, атрасаць з сябе (лісце, пер’е і пад.). Сумавала рабіна ў полі, Што губляе ўсё лісцейка з голля. Журба. Не кукуй, зязюля, хоць так цяжка грудзям, Не губляй па лесе пер’е, галасы. Танк.
2. Марна траціць што‑н. дарагое, каштоўнае. Хто рана сее, той насенне не губляе. З нар. Коцік часу не губляе, Мышку ў норку заганяе. А. Александровіч. // Пра таго, хто памёр, загінуў. Шматала мяцеліца Конскія грывы, У жорсткіх атаках Сяброў мы гублялі. Хведаровіч.
3. Пазбаўляцца часткова або поўнасцю якіх‑н. уласцівасцей, якасцей, стану. Губляць надзею. □ Прамень сонца.. з’явіўся на столі — вузкая ружовая палоска. Паступова яна робіцца святлейшай, губляе ружовасць. Шамякін. Хлапчук глядзеў на жоўты, высушаны дашчэнту твар, які губляў свой звычайны, знаёмы выраз. Самуйлёнак. // Выходзіць з ранейшага становішча, мяняць размяшчэнне, позу. Губляць устойлівасць. Губляць раўнавагу.
4. Збівацца з чаго‑н., страчваць што‑н. Губляць дарогу. Губляць сувязь думак.
•••
Губляць (траціць) галаву — траціць здольнасць цвяроза думаць, губляцца ў складаных абставінах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
згубі́ць, згублю, згубіш, згубіць; зак.
1. Зак. да губляць.
2. Зак. да губіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зате́ривать несов., разг. губля́ць; (забрасывать — ещё) закі́дваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хры́пнуць, -ну, -неш, -не; хрып, -пла; -ні; незак.
1. Пачынаць гаварыць хрыпла, губляць чыстату голасу.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Станавіцца хрыплым.
Голас хрыпне.
|| зак. ахры́пнуць, -ну, -неш, -не; ахры́п, -пла; -ні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
утра́чивать несов. тра́ціць; (преимущественно о конкретных предметах) губля́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
роня́ть несов.
1. (выпускать из рук) упуска́ць; (терять) губля́ць;
2. (терять, лишаться) губля́ць;
роня́ть листву́ губля́ць лі́сце;
роня́ть пе́рья губля́ць пе́р’е;
3. (голову на грудь) апуска́ць;
4. (слёзы) раня́ць;
5. перен. (слова) кі́даць, цадзі́ць;
6. перен. (достоинство, авторитет) прыніжа́ць, тра́ціць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)