грыме́ць, -млю́, -мі́ш, -мі́ць; -мі́м, -міце́, -мя́ць; -мі́; незак.
1. Утвараць моцныя гукі, грукат.
Грымяць калёсы па бруку.
За лесам грымела (безас.). Г. каструлямі.
2. перан. Мець вялікую папулярнасць, славу.
Г. на ўсю краіну.
|| зак. прагрыме́ць, -млю́, -мі́ш, -мі́ць; -мі́м, -міце́, -мя́ць; -мі́.
|| аднакр. гры́мнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
грыме́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
грымі́ць |
грымя́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
грыме́ў |
грыме́лі |
| ж. |
грыме́ла |
| н. |
грыме́ла |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
грыме́ць несов., прям., перен. греме́ть; (о громе, орудии и т.п. — ещё) грохота́ть;
гром ~мі́ць — гром греми́т (грохо́чет);
~ме́ў вае́нны арке́стр — греме́л вое́нный орке́стр;
яго́ імя́ ~ме́ла па ўсёй акру́зе — его́ и́мя греме́ло по всей окру́ге
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
грыме́ць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; незак.
1. Утвараць моцныя рэзкія гукі, грукат, шум. Паравоз дрыжаў, грымеў, скрыгатаў. Мележ. У кароўніку грымелі ланцугі, чуўся звон бляшаных даёнак, цурканне малака. Дуброўскі. // чым. Утвараць рэзкія гукі, грукат, стук. Брук грыміць стукатам колаў і конскіх падкоў. Скрыган. Нястомны дзяцел лес трывожыць, Па хвоі дзюбаю грыміць. Калачынскі. // Пра раскаты грому. Усё новыя і новыя ўдары грому глуха грымяць над самым вакзалам. Лупсякоў. / у безас. ужыв. На дварэ яшчэ грымела, нібы там хто варочаў каменне. Ваданосаў. // Пра выбухі, страляніну, шум мора і пад. Грымелі гарматы, тахкалі мінамёты. Ставер. Мора грымела, але рыбакоў не палохала. Лось. Воддал[ь] грымеў марскі прыбой. Самуйлёнак. // Пра гучныя песні, крык, шумную ігру на музычных інструментах і пад. Над плошчай грымела «ура». □ У суседнім пакоі грымела радыёла. Корбан. У парку грымеў аркестр. Хадкевіч. // перан. Разм. Гаварыць гучным узрушаным голасам, з гневам або запалам. — Яшчэ вады! Яшчэ! — грыміць Змітрок. Бядуля. — Я заўсёды стаяў цвёрда на зямлі, — грымеў словамі мельнік. Чорны.
2. перан. Карыстацца вялікай папулярнасцю, славіцца. — Дырэктар школы Яснікоў ужо грыміць на ўсю рэспубліку. Шамякін. // Мець вялікае пашырэнне. [Бандарчык:] Слава пра наш калгас грыміць на ўсю вобласць. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Грыме́ць, граме́ць. Гл. гром.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гро́хать несов., разг. гру́каць, грыме́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
груката́ць, -качу́, -ко́чаш, -ко́ча; -качы́; незак. (разм.).
Стукаць, грымець, грукаць.
|| зак. прагруката́ць, -качу́, -ко́чаш, -ко́ча; -качы́.
|| наз. груката́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
загрыме́ць, -млю́, -мі́ш, -мі́ць; -мі́м, -міце́, -мя́ць; -мі́; зак.
1. Пачаць грымець.
Загрымеў гром.
2. З грукатам упасці, зваліцца (разм.).
З. уніз па прыступках.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адгрыме́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -мі́ць; зак.
1. Перастаць грымець.
Адгрымеў гром.
2. перан. Прайсці, закончыцца.
Адгрымелі баі.
Адгрымела яго слава.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)