грук, -у, м. (разм.).
1. Тое, што і грукат.
2. выкл., у знач. вык. Ужыв. ў знач. дзеясловаў грукаць і грукнуць.
Калёсы грук ды грук па бруку.
◊
Ні стуку ні груку (разм.) — ціха, без шуму.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гру́к
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
гру́к |
| Р. |
гру́ку |
| Д. |
гру́ку |
| В. |
гру́к |
| Т. |
гру́кам |
| М. |
гру́ку |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
гру́к
выклічнік
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
грук разг.
1. сущ. (род. гру́ку) м. стук, гро́хот;
2. межд., в знач. сказ. стук, хлоп;
◊ ні сту́ку ні гру́ку — ти́хо, без шу́ма
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
грук 1, ‑у, м.
Разм. Тое, што і грукат. Грук, гоман, цяжкае пыхценне — Другі падходзіць паравоз. Колас. Змоўкнуў грук навальніц У туманах трывожных начэй. Русак.
грук 2, выкл. у знач. вык.
Ужываецца ў значэнні дзеясловаў грукаць і грукнуць. Кавалі стук ды грук — выкавалі тры новыя булавы. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грох межд., разг. бух, трах, грук.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
стук
1. сущ. стук, род. сту́ку м.; (грохот) грук, род. гру́ку м.;
2. межд., разг. стук, грук.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гро́хотI (шум) гру́кат, -ту м., грук, род. гру́ку м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тро́кнуць ‘сказаць не падумаўшы’ (Рэг. сл. Віц.). Відаць, роднаснае рус. дыял. трёкать ‘гаварыць (пра пустыя, неабгрунтаваныя выказванні)’, тре́кать ‘біць, калаціць’, якія Куркіна (Этимология–1983, 27) пры чаргаванні асноў збліжае з балг. тра́кам ‘стукаць, трашчаць’, тре́ква, тре́кне ‘біць, калаціць’ і больш далёкім літ. trė̃kti ‘нішчыць, разбураць’ няяснага паходжання (Смачынскі, 684). Гукапераймальнае (?), параўн. балг. трак‑трак ‘грук-грук’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хлоп межд., в знач. сказ. (хлопнул) ляп, бразь, грук; лясь, плясь, лоп, ляп; бах; (глазами) лып; (хлопнулся) бразь, грук, лясь;
хлоп по плечу́ лоп (ляп) па плячы́; см. хло́пнуть, хлопнуться.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)