го́ркі, -ая, -ае.
1. Які мае своеасаблівы едкі смак.
Г. палын.
Горкае лякарства.
2. перан. Поўны гора, цяжкі, гаротны.
Горкае жыццё.
Пераканацца на горкім вопыце.
Горкая праўда.
Горкія слёзы.
◊
Горкае дзіця (разм.) — наіўны, нявопытны малады чалавек.
Горкі п’яніца (разм., неадабр.) — алкаголік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Го́ркі (род. Го́рак) г. Го́рки
го́ркі
1. го́рький;
г. смак — го́рький вкус;
2. го́рький, го́рестный;
~кае жыццё — го́рькая (го́рестная) жизнь;
○ ~кая соль — го́рькая соль;
◊ го́ра ~кае — го́ре го́рькое;
~кія слёзы — го́рькие слёзы;
~кае дзіця́ — ещё ребёнок;
г. п’я́ніца — го́рький пья́ница;
г. во́пыт — го́рький о́пыт;
~кая пілю́ля — го́рькая пилю́ля;
збіць на г. я́блык — изби́ть до полусме́рти;
абры́даў, як ~кая рэ́дзька — погов. надое́л, как го́рькая ре́дька
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
го́ркі, ‑ая, ‑ае.
1. З непрыемным едкім смакам (смакам палыну, гарчыцы); проціл. салодкі. Горкі перац. □ Горкая рэдзька, ды ядуць, кепска замужам, ды ідуць. З нар.
2. Поўны гора; цяжкі, гаротны. Горкая доля. Горкае жыццё. □ [Волька] пачала паціху галасіць над сваёй горкай жаночай доляй. Б. Стральцоў. // Выкліканы цяжкім горам. Горкія слёзы. □ Марыну бабка суцяшае, Каб горкі сум развеяць ёй. Колас. Усё часцей і часцей бацька садзіўся ля стала, паклаўшы пад бараду рукі, думаў горкую думу, цяжка ўздыхаў. С. Александровіч. // Які выклікае гора, непрыемнасці. Пачуць горкую вестку. Выслухаць горкую праўду.
3. Набыты ў выніку цяжкай працы, доўгіх выпрабаванняў. Горкі хлеб. □ [Усіх людзей] затрымаць не ўдалося, сёй-той, навучаны горкім вопытам, паспеў схавацца. Лынькоў.
4. Які жыве ў цяжкім горы; бяздольны. Горкая сірата. Горкі бядняк.
5. у знач. наз. го́ркая, ‑ай, ж. Гарэлка. На пачатак справы — чарка горкай, На прыправу — добрая гаворка. Панчанка.
•••
Горкая соль гл. соль.
Гора горкае гл. гора.
Горкае дзіця гл. дзіця.
Горкі п’яніца гл. п’яніца.
Збіць (зрэзаць) на горкі яблык гл. збіць.
Як горкая рэдзька гл. рэдзька.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Го́ркі ’горкі’ (БРС, Шат., Касп.). Рус. го́рький, укр. гірки́й, польск. gorzki, чэш. hořký, балг. го́рък, серб.-харв. го́рак. Прасл. *gorьkъ ’тс’ звязана з *gorěti ’гарэць’ (першапачаткова *gorьkъ ’пякучы’). Гл. Фасмер, 1, 445; Слаўскі, 1, 323–324; Трубачоў, Эт. сл., 7, 55–56.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
горкі, прагорклы / пра тлушч: ёлкі; палыновы (перан.) □ як чэмер
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
ачамярэ́лы, -ая, -ае (разм.).
Які стаў горкі як чэмер; абрыдлы, які апрацівеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хіні́н, -у, м.
Белы, горкі на смак парашок з кары хіннага дрэва, выкарыстоўваецца ў медыцыне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гарчы́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -чы́ць; незак.
Мець горкі прысмак.
У роце гарчыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
альпіна́рый, -я, мн. -і, -яў, м.
Участак саду або парку ў выглядзе камяністай горкі, засаджаны расліннасцю.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Го́рки Ле́нинские Го́ркі Ле́нінскія.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)