гні́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
гнію́ |
гніё́м |
| 2-я ас. |
гніе́ш |
гніяце́ |
| 3-я ас. |
гніе́ |
гнію́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
гні́ў |
гнілі́ |
| ж. |
гніла́ |
| н. |
гніло́ |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
гні́й |
гні́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
гніючы́ |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
гніць несов., см. гні́сці
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гні́сці і гніць, гнію́, гніе́ш, гніе́; гніём, гніяце́, гнію́ць; гніў, гніла́, -ло́; незак.
1. Станавіцца гнілым пад уздзеяннем мікраарганізмаў.
Сена гніе.
2. перан. Цяжка жыць, гібець.
Г. у акопах.
|| зак. згні́сці і згніць, -гнію́, -гніе́ш, -гніе́.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гні́сці і гніць, гнію, гніеш, гніе; пр. гніў, ‑ла, ‑ло; незак.
1. Разбурацца, станавіцца гнілым ад дзеяння мікраарганізмаў. Гніць у зямлі. □ На зямлі гніюць пакрытыя мохам камлі лясных волатаў. В. Вольскі. [Леўчык] ніколі добра не з’еў, не знасіў добрай адзежыны, а ў самога свіран дабра гніе. Чарнышэвіч. // перан. Занепадаць, разлагацца. Сацыялістычная сістэма развіваецца, капіталістычная — гніе.
2. перан. Цярпець гора, мукі; гібець. Гніць у турме. Гніць у акопах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сгнива́ть несов.
1. гні́сці, гніць, згніва́ць;
2. перен. гні́сці, гніць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гни́ть несов., прям., перен. гні́сці, гніць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тлеть несов.
1. (гнить) тлець; гні́сці, гніць; парахне́ць;
2. (гореть без пламени) тлець;
3. перен. тлець;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тру́хнуць ‘трухлець, парахнець, трупехнуць’ (Некр. і Байк., ТС), трухну́ць ‘гніць’ (Яруш.), сюды ж тру́хнуць ‘баяцца, падаць духам’ (Ласт.), ‘многа і позна спаць’ (полац., Нар. лекс.). Параўн. укр. трю́хнути ‘гніць, трухлець’, рус. тру́хнуть ‘тс’, серб. тру̏нути ‘трухлець, раскладацца’, харв. truhnuti ‘спаць, ленавацца’, славен. trohnẹ́ti ‘гніць’. Прасл. *truxъnǫti, магчыма, і *trǫx(ъ)nǫti з другаснай назалізацыяй (Сной у Бязлай, 4, 231), параўн. труха́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Тро́хнуць, тро́хнуты ‘трухлявець, гніць сухім’ (Клім.). Да труха́, тру́хнуць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)