гна́цца, ганю́ся, го́нішся, го́ніцца; гна́ўся, гна́лася; ганіся; незак., за кім-чым.
1. Бегчы следам, каб дагнаць або злавіць.
Г. за праціўнікам.
2. Імкнуцца да чаго-н., дамагацца каго-, чаго-н.
Г. за модай.
Г. за доўгім рублём.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гна́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ганю́ся |
го́німся |
| 2-я ас. |
го́нішся |
го́ніцеся |
| 3-я ас. |
го́ніцца |
го́няцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
гна́ўся |
гна́ліся |
| ж. |
гна́лася |
| н. |
гна́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
гані́ся |
гані́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
го́нячыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
гна́цца (за кім, чым) несов.
1. (преследовать) гна́ться;
2. разг. (стремиться достигнуть чего-л.) гна́ться; посяга́ть (на что); за́риться (на что); прельща́ться (кем, чем);
г. за сла́вай — гна́ться за сла́вой;
я за хараство́м не ганю́ся — я красото́й не прельща́юсь;
3. страд. гна́ться; трави́ться; кури́ться; см. гнаць 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гна́цца, ганюся, гонішся, гоніцца; пр. гнаўся, ‑лася; незак.
1. Бегчы, імчацца за кім‑, чым‑н. следам, каб дагнаць або злавіць. Сабака гнаўся за зайцам. □ — Дзяржы, дзяржы яго! Каравул! — крычалі.. [Вірка і Бруй] і гналіся за Саўкам. Колас. / Пра з’явы прыроды, гукі і пад. І прайшла паўз мяне сінявокая, А за крокамі гналася рэха. Глебка. // перан. Спрабаваць зраўняцца з кім‑н. у якой‑н. справе. Гнацца за перадавікамі вытворчасці.
2. за чым. Спакушацца чым‑н., дамагацца чаго‑н. Не імкнуўся я ніколі За багаццем хіжа гнацца. Усяго ў мяне даволі — Цэлы свет — маё багацце. Панчанка.
3. Зал. да гнаць (у 1–6 знач.).
•••
Гнацца за доўгім рублём — шукаць лёгкага вялікага заработку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гнаться
1. (преследовать, догонять) гна́цца;
2. (добиваться чего-л.) разг. гна́цца;
гнаться за успе́хом гна́цца за по́спехам;
3. страд. гна́цца; см. гнать 1, 3, 4.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прасле́даваць, -дую, -дуеш, -дуе; -дуй; зак.
1. каго (што). Гнацца за кім-н., каб дагнаць, знішчыць.
П. звера.
П. ворага.
2. каго-што. Учыняць ганенні, прыгнятаць.
П. перадавых дзеячаў культуры.
|| наз. прасле́даванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
льсти́ться несов. ква́піцца (на што), гна́цца (за чым);
льсти́ться на де́ньги ква́піцца на гро́шы, гна́цца за граша́мі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
за́риться несов., прост. ква́піцца, га́ліцца, гна́цца (за чым).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жа́дничать несов., разг. гна́цца (за чым), ква́піцца (на што); (скупиться) скна́рнічаць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выку́риваться страд.
1. ску́рвацца; выку́рвацца;
2. выку́рвацца;
3. выганя́цца, гна́цца; см. выку́ривать.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)