гаво́рка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
гаво́рка |
гаво́ркі |
| Р. |
гаво́ркі |
гаво́рак |
| Д. |
гаво́рцы |
гаво́ркам |
| В. |
гаво́рку |
гаво́ркі |
| Т. |
гаво́ркай
гаво́ркаю |
гаво́ркамі |
| М. |
гаво́рцы |
гаво́рках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
фане́тыка, -і, ДМ -тыцы, ж.
1. Раздзел мовазнаўства, які вывучае гукі мовы.
Эксперыментальная ф.
2. Гукавы склад мовы.
Ф. ўсходніх гаворак.
|| прым. фанеты́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дыяле́кт, -у, М -кце, мн. -ы, -аў, м.
Мясцовая разнавіднасць мовы, якая адрозніваецца ад сумежных гаворак своеасаблівымі фанетычнымі, граматычнымі і лексічнымі рысамі.
Паўночна-ўсходні д. беларускай мовы.
|| прым. дыяле́ктны, -ая, -ае.
Д. арэал.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падгру́па, ‑ы, ж.
Частка групы, падраздзяленне групы. Баявыя падгрупы. Заходняя падгрупа гаворак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папапла́каць, ‑плачу, ‑плачаш, ‑плача; зак.
Разм. Плакаць доўга, неаднаразова. [Ганна:] — Я ўжо хачу, каб хутчэй выехаць. Ты ведаеш, колькі я папаплакала ад.. гэтых гаворак. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
о́канне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. окаць.
2. Спец. Захаванне ў вымаўленні ненаціскнога «о» пасля цвёрдых зычных; проціл. аканне. Оканне палескіх гаворак беларускай мовы. Паўночнарускае оканне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узаемаўплы́ў, ‑лыву, м.
Уплыў, які адбываецца ўзаемна паміж якімі‑н. з’явамі або людзьмі. У XIX ст. узаемаўплыў розных гаворак быў вельмі слабым, па сутнасці яшчэ не было ўмоў, каб якая-небудзь гаворка стала вядучай пры ўтварэнні літаратурнай мовы. Гіст. бел. літ. мовы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыяле́кт, ‑у, М ‑кце, м.
Мясцовая разнавіднасць мовы; гаворка (у 4 знач.). [Вялічка] быў недзе з-пад Семежава і тамашнія дыялектам.. гаварыў і тут. Чорны. // Група мясцовых гаворак, якія аб’ядноўваюцца агульнасцю фанетычных, граматычных і лексічных рыс. Паўночна-ўсходнія і паўднёва-заходнія дыялекты беларускай мовы. Атычны дыялект.
[Грэч. diálektos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
за́піс, -су м., в разн. знач. за́пись ж.;
з. гаво́рак — за́пись го́воров;
папярэ́дні з. — предвари́тельная за́пись;
сшы́так з ~самі — тетра́дь с за́писями;
даро́ўны з. — уст. да́рственная за́пись
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Пія́ць ’спяваць’ (Мядзв.; паст., в.-дзв., даўг., лудз., смарг., маст., Сл. ПЗБ). Да пяяць (гл.). Слова аформілася пад уплывам польск. piać, pieją ’спяваць, спяваю’. Паводле Карскага (1, 215). пераход ъ у і ў пазіцыі перад націскным а характэрны для паўн.-усх. гаворак і не каторых гаворак на паўднёвым захадзе Беларусі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)