ві́сельнік, -а, мн. -і, -аў, м.
Чалавек, павешаны на вісельні.
◊
Гу́мар вісельніка — вельмі змрочны гумар.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ві́сельнік
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ві́сельнік |
ві́сельнікі |
| Р. |
ві́сельніка |
ві́сельнікаў |
| Д. |
ві́сельніку |
ві́сельнікам |
| В. |
ві́сельніка |
ві́сельнікаў |
| Т. |
ві́сельнікам |
ві́сельнікамі |
| М. |
ві́сельніку |
ві́сельніках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ві́сельнік м., уст. ви́сельник; уда́вленник;
◊ гу́мар ~ка — ю́мор ви́сельника
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ві́сельнік, ‑а, м.
Чалавек, павешаны на вісельні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вісельнік ’павешаны’ (БРС; КЭС, лаг.); ’варты шыбеніцы’ (Нас., Шат.), вісяльнік ’нядобры чалавек’ (Жд., 2). Укр. вішальник, рус. висельник, ст.-рус. висѣльникъ ’варты шыбеніцы’ (з XVII ст.). Відавочна, паходзіць ад viselʼь і суф. ‑nikъ; параўн. славен. víselj ’жолуд (у загадцы)’ < vis‑ěti і суф. ‑elʼь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
уда́вленник прост. заду́шаны, -нага м., уду́шаны, -нага м.; (висельник) ві́сельнік, -ка м., паве́шаны, -нага м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ві́сус ’свавольнік, гарэза, жэўжык, распуснік’ (БРС, КТС, міёр., З нар. сл.); ’жорсткі, бязлітасны чалавек’ (Жд., 2); ’вісельнік’ (Нас.), зах.-укр. висус ’гультай, вісус, гарэза’. Запазычана з польск. wisus ’тс’ < wisuć (Брукнер, 618).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ве́шальнік 1 ’той, хто вешае людзей’ (КТС). Новае ўтварэнне ад дзеяслова веша‑ць і суф. ‑льнік.
Ве́шальнік 2 ’вісельнік’ (лун., Шатал.), укр. ві́шальник ’тс’ утворана ад дзеяслова веша‑цца і суф. ‑льнік. Гл. вісельнік.
*Ве́шальнік 3, вjе̂шалнык ’сук, на які вешаюць вулей’ (Анох., 323) паходзіць, відавочна, ад вешальна (< ве́шаць < věšati), якое абазначала прыладу дзеяння (параўн. бел. дзяржальна, прасл. krosno); пад уплывам слова сук лексема вешална змяніла суф. ніякага роду на мужчынскі ‑(н)‑ік; адсутнасць мяккасці ‑л‑ у лексеме вjе̂шалнык з’яўляецца характэрнай для паўднёвых бел. гаворак; параўн. чапʼи́лна ’цапільна’, бычʼе́лно ’біч цэпа’ (ДАБМ, 828).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ви́сельник уст.
1. (повешенный) паве́шаны, -нага м., ві́сельнік, -ка м., шы́бенік, -ка м.;
2. (негодяй) бран. шы́бенік, -ка м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)