вінагра́д, -у, М -дзе, м.
Павойная паўднёвая кустовая расліна з салодкімі буйнымі ягадамі, а таксама ягады гэтай расліны, якія ідуць у ежу і на выраб віна.
|| прым. вінагра́дны, -ая, -ае.
В. сок.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вінагра́д
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Вінагра́д |
| Р. |
Вінагра́да |
| Д. |
Вінагра́ду |
| В. |
Вінагра́д |
| Т. |
Вінагра́дам |
| М. |
Вінагра́дзе |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вінагра́д
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
вінагра́д |
| Р. |
вінагра́ду |
| Д. |
вінагра́ду |
| В. |
вінагра́д |
| Т. |
вінагра́дам |
| М. |
вінагра́дзе |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
вінагра́д, -ду м. виногра́д
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вінагра́д, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Пладовая павойная расліна сямейства вінаградавых.
2. зб. Буйныя сакавітыя ягады гэтай расліны, якія растуць гронкамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вінагра́д ’пладовая павойная расліна, Vitis vinifera L.’ (БРС, Кіс., Сцяшк. МГ), віныгра́д ’тс’ (Бяльк.); ’фруктовы сад’ (Нас.); ’садавіна’ (Нас.); ’садовыя расліны’ (Сцеп.), фалькл. вінаградзік ’вінаграднік’ (Кліх). Укр. виноград ’вінаград’; ’гронка вінаграду’; ’вінаграднік’; ’садавіна’, рус. смал. виноград ’садовы плод (любы)’; ’сад’; ’віно’, эпітэт жаніха, кастр. ’аздоба хамута ў выглядзе лістоў вінаграду з гронкамі’, ст.-рус. виноградъ ’вінаграднік, фруктовы сад’ (з XII ст.); ’ягада вінаграду’ (XVII ст.); ’вінаграднае віно’ (з XVIII ст.), польск. winograd ’вінаград, ягада вінаграду, віно’, ст.-польск. winograd ’вінаграднік’, чэш. vinohrad, славац. vinohrad, славен. vinógrad ’тс’, серб.-харв. вѝноград, ст.-слав. виноградъ. Прасл. vinogordъ. У бел. мове запазычана з ц.-слав. Звычайна лічаць слав. vinogordъ запазычаннем з гоц. weingards, ст.-в.-ням. wîngart(o), с.-в.-ням. wîngart(e), н.-в.-ням. Wingert ’вінаграднік’ (Уленбек, AfslPh, 15, 492; Лёвэ, KZ, 39, 317–333; Мух, AnzIF, 9, 197; Брукнер, AfslPh, 42, 141; Шанскі, 1, В, 101; Стэндэр-Петарсан, Slav.-germ., 365; Кіпарскі, Fremdes, 225; КЭСРЯ, 82). Скок (3, 595) мяркуе, што vinogordъ узнікла на слав. глебе і з’яўляецца складаным словам (параўноўвае ст.-слав. виноградъ і врътоградъ, ад vino > віно́ (гл.) і gordъ > гарод, горад) (гл.), якое азначала адроджанае месца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
виногра́д вінагра́д, -ду м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кары́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
Чорны дробны сушаны вінаград без костачак.
|| прым. кары́нкавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вінагра́дар, ‑а, м.
Той, хто разводзіць вінаград.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ча́уш, ‑у, м.
1. Сорт буйнога вінаграду.
2. Вінаград гэтага сорту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)