вы́нікнуць

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. вы́нікне вы́нікнуць
Прошлы час
м. вы́нікнуў
вы́нік		 вы́нікнулі
вы́ніклі
ж. вы́нікнула
вы́нікла
н. вы́нікнула
вы́нікла

Крыніцы: dzsl2007, dzsl2013, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вы́нікнуць сов. возни́кнуть, появи́ться, встать; см. выніка́ць 1

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́нікнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не.

Зак. да вынікаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выніка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. З’яўляцца, паўставаць.

Слупы вынікалі з-за ўзгоркаў і зноў знікалі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). З’яўляцца лагічным вынікам, узнікаць з чаго-н.

Як вынікае са сказанага.

|| зак. вы́нікнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

происте́чь сов. вы́нікнуць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

возни́кнуть сов. узні́кнуць, вы́нікнуць, паўста́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стажа́р, ‑а, м.

1. Уваткнуты ў зямлю шост, вакол якога кідаецца стог. [Другі спадарожнік:] — Дык гэта Сымонаў хутар? А дзе ж яго гумно? — Вунь там, мусіць, — паказаў першы рукой убок, за хату, дзе тырчаў голы стажар. Галавач.

2. звычайна мн. (стажа́ры, ‑жар). Народная назва групы з блізка размешчаных зорак у сузор’і Цяльца. Ночкай вынікнуць стажары, І бяздонныя амшары Зоркі высцелюць руном. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узні́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. узнік, ‑ла; зак.

Пачацца, зарадзіцца; быць створаным. На сухім грудку цяжка ўзнікнуць жыццю, бо вельмі часта любяць тут прыпыняцца падарожныя. Навуменка. Узбярэжжа акіяна, на якім узнік горад, — гэта магутная велізарная скала. Новікаў. Франты адгрымелі, прайшла небяспека, І ў вёсцы Зацішак узнікла ячэйка. Хведаровіч. Мастацкая проза ў беларускай літаратуры ўзнікла яшчэ ў мінулым стагоддзі. Пшыркоў. // З’явіцца, паказацца. З боку шашы, на дарозе, узніклі дзве невыразныя постаці. Быкаў. [Студэнт:] — Раптам, на нечаканым павароце сцежкі, мы адразу спыніліся на месцы, нібы зачараваныя дзіўным відовішчам, якое ўзнікла перад намі. В. Вольскі. / Пра пачуцці і пад. І мацней за адчуванне болю, мацней за крыўду ўзнікла [у жанчыны] ўпартасць — адрэзаць дарогу яму [мужчыну] да пабегу. Мікуліч. // З’явіцца, вынікнуць, выявіцца (пра рашэнне, пытанне і пад.). План дзеяння ўзнік нечакана. Шамякін. [У Дзіміна] ўзнікла неадольная патрэба перадаць свае думкі другім, пагаварыць з кім-небудзь. Карпаў. / Пра ўяўленні, успаміны. Танкіст сумеўся, і ў хвілінку Прад ім узнік той час-пара, І ён сказаў: — Мо ты — сястра? Я помню добрую Марынку. Колас. // Пачацца; здарыцца, адбыцца. На сцэне пагасла святло і ўзнік пажар. Скрыпка. Сам сабою ўзнік лятучы мітынг. Харкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

встать сов.

1. (с места) уста́ць, мног. паўстава́ць;

2. (стать, выпрямиться) стаць;

встать во весь рост стаць на ўвесь рост;

3. (появиться, возникнуть) паўста́ць, узні́кнуць, вы́нікнуць;

встал но́вый вопро́с паўста́ла (узні́кла, вы́нікла) но́вае пыта́нне;

4. (на защиту) стаць, паўста́ць, узня́цца, мног. паўзніма́цца;

5. (уместиться) стаць;

шкаф здесь вста́нет ша́фа тут ста́не;

6. (стать) разг. стаць;

встать за стано́к стаць за стано́к;

7. (о светилах) узысці́;

◊

встать на путь (чего-л.) стаць на шлях (чаго-небудзь);

встать с ле́вой ноги́ уста́ць з ле́вай нагі́;

встать гру́дью стаць грудзьмі́;

встать в по́зу стаць у по́зу;

встать в строй стаць у строй;

встать на кварти́ру стаць на кватэ́ру;

встать на коле́ни стаць на кале́ні;

встать на́ ноги стаць на но́гі;

встать на чью́-л. сто́рону стаць на чый-не́будзь бок;

встать на учёт стаць на ўлік;

встать поперёк доро́ги стаць упо́перак даро́гі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)