вы́лупіць, -плю, -піш, -піць; -плены; зак. (разм.).

1. што. З сілай выдраць.

В. ліст з кнігі.

В. прабой з вушака.

2. каго. Набіць, адлупцаваць.

◊

Вылупіць вочы (разм., неадабр.) — пільна паглядзець шырока расплюшчанымі вачамі.

|| незак. вылу́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́лупіць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. вы́луплю вы́лупім
2-я ас. вы́лупіш вы́лупіце
3-я ас. вы́лупіць вы́лупяць
Прошлы час
м. вы́лупіў вы́лупілі
ж. вы́лупіла
н. вы́лупіла
Загадны лад
2-я ас. вы́лупі вы́лупіце
Дзеепрыслоўе
прош. час вы́лупіўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вы́лупіць I сов., разг. вы́драть, вы́рвать;

в. ліст з кні́гі — вы́рвать лист из кни́ги

вы́лупіць II сов., прост. вы́лупить, вы́пучить, вы́пялить, вы́таращить, вы́катить (глаза);

◊ в. во́чы — вы́таращить глаза́, уста́виться

вы́лупіць III сов., разг. (побить кого-л.) отколоти́ть, отлупи́ть, вы́драть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́лупіць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; зак., каго-што.

Разм.

1. Выдраць, вырваць сілаю што‑н. добра ўмацаванае. Вылупіць ліст з кнігі. Вылупіць прабой з вушака.

2. Набіць, адлупцаваць.

•••

Вылупіць вочы (бельмы) — пільна паглядзець шырока расплюшчанымі вачамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вы́лупіць ’абадраць, ачысціць ад скуры, лупін’ (БРС, Нас., Яруш., Касп.); ’вырваць, паглуміць’ (Сцяшк.); ’вытарашчыць вочы’ (Нас., Бяльк.); ’пабіць, адлупцаваць’ (БРС, Нас., Шат.); ’выставіць напаказ’ (Нас.), вы́лупіцца ’вылезці з яйца (аб птушанятах)’ (Нас.); ’накінуцца на некага з крыкам, ашчэрыцца’ (Нас., Шат.); ’прыбрацца, упрыгожыцца’ (Касп.). Гл. лупіць. Апошняе значэнне запазычана, магчыма, з рус. мовы; параўн. рус. пск., цвяр., валаг., каз. і г. д. вылупа́ться ’прыбірацца, выстройвацца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́лупить сов., прост. вы́лупіць, мног. павылу́пліваць;

вы́лупить глаза́ вы́лупіць во́чы;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вылу́пліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да вылупіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́луплены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад вылупіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вылу́пліванне, ‑я, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. вылупліваць — вылупіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́тарапіць

‘вылупіць, вытарашчыць што-небудзь (вочы)’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. вы́тараплю вы́тарапім
2-я ас. вы́тарапіш вы́тарапіце
3-я ас. вы́тарапіць вы́тарапяць
Прошлы час
м. вы́тарапіў вы́тарапілі
ж. вы́тарапіла
н. вы́тарапіла
Загадны лад
2-я ас. вы́тарапі вы́тарапіце
Дзеепрыслоўе
прош. час вы́тарапіўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)