вы́клікаць, -клічу, -клічаш, -кліча; вы́кліч; -кліканы; зак.
1. каго (што). Паклікаць адкуль-н., запрасіць, прапанаваць з’явіцца.
В. да начальства.
В. спевака апладысментамі.
В. вучня (прапанаваць адказаць).
2. каго на што або з інф. Прапанаваць прыняць удзел у чым-н., схіліць на ўзаемнае дзеянне, пачуццё і пад.
В. на спаборніцтва.
В. бароцца (мерацца сіламі ў спартыўнай барацьбе). В. на шчырую размову.
3. што. З’явіцца прычынай узнікнення чаго-н., парадзіць.
В. апетыт.
Гэта не выкліча цяжкасцей.
Чым быў выкліканы пажар?
|| незак. выкліка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. вы́клік, -у, м. (у 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́клікаць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
вы́клічу |
вы́клічам |
| 2-я ас. |
вы́клічаш |
вы́клічаце |
| 3-я ас. |
вы́кліча |
вы́клічуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
вы́клікаў |
вы́клікалі |
| ж. |
вы́клікала |
| н. |
вы́клікала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
вы́кліч |
вы́клічце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
вы́клікаўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
выкліка́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
выкліка́ю |
выкліка́ем |
| 2-я ас. |
выкліка́еш |
выкліка́еце |
| 3-я ас. |
выкліка́е |
выкліка́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
выкліка́ў |
выкліка́лі |
| ж. |
выкліка́ла |
| н. |
выкліка́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
выкліка́й |
выкліка́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
выкліка́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
выкліка́ць несов.
1. вызыва́ть; спра́шивать;
2. (на соревнование и т.п.) вызыва́ть;
3. см. вызыва́ць 4;
4. см. вызыва́ць 5
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́клікаць, ‑клічу, ‑клічаш, ‑кліча; заг. вы́кліч; зак., каго-што.
1. Папрасіць, прапанаваць з’явіцца куды‑н. Выклікаць да начальніка. Выклікаць сведку ў суд. □ Пачуўшы пра гэтае самаўпраўства, Яўген Данілавіч загадаў неадкладна выклікаць Карніцкага ў райком. Паслядовіч. // Папрасіць выканаўцу выйсці на сцэну. Выклікаць артыста на «біс». // Прапанаваць (вучню, студэнту) адказваць. [Алёшу] выклікалі па алгебры і фізіцы, і па абодвух прадметы ён атрымаў «пяцёркі». Васілевіч.
2. на што. Прапанаваць прыняць удзел у чым‑н., схіліць на ўзаемнае дзеянне, пачуццё і пад. Выклікаць на сацыялістычнае спаборніцтва. Выклікаць на шчырую размову. □ — Калі б гэта было сто гадоў таму назад, — сказаў Міхась, — я на месцы Андрэя выклікаў бы Івана Барысаглебава на дуэль. Шахавец.
3. З’явіцца прычынай узнікнення чаго‑н., з’явіцца прычынай чаго‑н. Выклікаць апетыт. Гэта не выкліча цяжкасцей. □ Букрэева выдумка выклікала вясёлы настрой. Колас. Нават сам [Андрэй] не чакаў, што ўспамін аб Вользе выкліча такое хваляванне. Пестрак.
•••
Вы́клікаць да жыцця — стаць прычынай з’яўлення чаго‑н.
выкліка́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак. да вы́клікаць і выклікнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́клікнуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак. і аднакр., што і без дап.
Гучна выкрыкнуць, вымавіць.
В. лозунг.
|| незак. выкліка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вы́клікаць (БРС, Яруш., КТС). Гл. клікаць. У значэнні ’выклікаць незадавальненне, гнеў’ з’яўляецца калькай рус. вызвать ’тс’ (Гіст. мовы, 2, 142).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
выклікаць, абудзіць (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
анестэзі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; зак. і незак., што (спец.).
Вы́клікаць (выкліка́ць) анестэзію, абязболіць (абязбольваць).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дэмаралізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., каго (што).
Вы́клікаць (выкліка́ць) дэмаралізацыю.
Д. праціўніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)