во́гненны, -ая, -ае.

1. гл. агонь.

2. Тое, што і агнявы (у 1—4 знач.).

|| наз. во́гненнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

во́гненны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. во́гненны во́гненная во́гненнае во́гненныя
Р. во́гненнага во́гненнай
во́гненнае		 во́гненнага во́гненных
Д. во́гненнаму во́гненнай во́гненнаму во́гненным
В. во́гненны (неадуш.)
во́гненнага (адуш.)		 во́гненную во́гненнае во́гненныя (неадуш.)
во́гненных (адуш.)
Т. во́гненным во́гненнай
во́гненнаю		 во́гненным во́гненнымі
М. во́гненным во́гненнай во́гненным во́гненных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

во́гненны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. во́гненны во́гненная во́гненнае во́гненныя
Р. во́гненнага во́гненнай
во́гненнае		 во́гненнага во́гненных
Д. во́гненнаму во́гненнай во́гненнаму во́гненным
В. во́гненны (неадуш.)
во́гненнага (адуш.)		 во́гненную во́гненнае во́гненныя (неадуш.)
во́гненных (адуш.)
Т. во́гненным во́гненнай
во́гненнаю		 во́гненным во́гненнымі
М. во́гненным во́гненнай во́гненным во́гненных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

во́гненны в разн. знач. о́гненный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

во́гненны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і агнявы (у 1–4 знач.) і агністы. Дзікія крыкі жанчын і дзяцей чуліся з вогненнага пекла. Чорны. Здавалася, назаўсёды адышлі ў мінулае вогненныя партызанскія ночы. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

залаці́ста-во́гненны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. залаці́ста-во́гненны залаці́ста-во́гненная залаці́ста-во́гненнае залаці́ста-во́гненныя
Р. залаці́ста-во́гненнага залаці́ста-во́гненнай
залаці́ста-во́гненнае		 залаці́ста-во́гненнага залаці́ста-во́гненных
Д. залаці́ста-во́гненнаму залаці́ста-во́гненнай залаці́ста-во́гненнаму залаці́ста-во́гненным
В. залаці́ста-во́гненны (неадуш.)
залаці́ста-во́гненнага (адуш.)		 залаці́ста-во́гненную залаці́ста-во́гненнае залаці́ста-во́гненныя (неадуш.)
залаці́ста-во́гненных (адуш.)
Т. залаці́ста-во́гненным залаці́ста-во́гненнай
залаці́ста-во́гненнаю		 залаці́ста-во́гненным залаці́ста-во́гненнымі
М. залаці́ста-во́гненным залаці́ста-во́гненнай залаці́ста-во́гненным залаці́ста-во́гненных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

аго́нь, агню́, мн. агні́ і агнёў, м.

1. Гаручыя святлівыя газы высокай тэмпературы; полымя.

Згарэць у агні.

2. Святло ад асвятляльных прыбораў.

Запаліць а.

Агні горада.

3. Стральба (ружэйная, артылерыйская).

Адкрыць а.

Шквальны а.

Агонь! (каманда страляць).

4. перан. Палымянасць, жвавасць, душэўны ўздым.

З агнём у сэрцы.

○

Антонаў агонь — гангрэна, заражэнне крыві (уст.).

◊

Баяцца як агню — вельмі баяцца.

Днём з агнём не знойдзеш — нідзе не знойдзеш (разм.).

З агню ды ў полымя — з адной непрыемнаці ў другую, яшчэ большую (разм.).

Паміж двух агнёў — пра небяспеку з двух бакоў.

Прайсці (праз) агонь, ваду і медныя трубы — шмат зведаць у жыцці; з поспехам пераадолець цяжкасці.

У агонь і ў ваду пойдзе за каго-н. — гатовы на ўсё дзеля каго-н.

Гарэць (пячы) агнём — вельмі моцна балець.

Увесь у агні — у гарачцы.

Не жартаваць (не гуляць) з агнём — не рабіць таго, што можа пацягнуць за сабой непрыемныя вынікі.

Агнём і мячом — з бязлітаснай жорсткасцю.

Як агню ўхапіўшы — вельмі хутка.

На агеньчык зайсці да каго-н. — зайсці выпадкова, мімаходам, убачыўшы ў вокнах святло.

Працаваць з аганьком — з запалам, з захапленнем, праяўляючы ініцыятыву, выдумку.

|| памянш. аге́ньчык, -а і -у, мн. -і, -аў, м. і аганёк, -нька́, м. Гарыць а.

|| прым. агнявы́, -а́я, -о́е (да 1 і 3 знач.), агнёвы, -ая, -ае (да 1 знач.), агні́сты, -ая, -ае (да 1 знач.) і во́гненны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Агнявая сушка (на агні). Агнявы пункт (артылерыйскі, кулямётны). Агнявыя сродкі (снарады). Агнёвыя прамяні сонца.

Агністая чырвань на ўсходзе.

Вогненныя языкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шуці́ха, ‑і, ДМ ‑цісе, ж.

Феерверачная ракета, якая пакідае зігзагападобны вогненны след.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фанта́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Струмень вадкасці, газу і пад., які з сілай выкідваецца ўверх пад высокім ціскам.

Ф. нафты.

Газавы ф.

Кроў б’е фантанам з раны.

2. Маса чаго-н., што высока ўзлятае ўверх, з сілай вырываецца адкуль-н.

Вогненны ф. у небе.

Радасць б’е фантанам (перан.).

3. Збудаванне для падачы вады пад напорам.

Ф. у скверы.

|| прым. фанта́нны, -ая, -ае.

Фантанная нафта.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дыбы́,

У выразе: на дыбы — тое, што і на дыбкі (гл. дыбкі). Хлопец ад нечаканасці так тузануў закілзанага каня, што ён узняўся на дыбы. П. Ткачоў. Вялізны вогненны слуп паставіў паравоз на дыбы, залязгалі, затрашчалі вагоны. Шчарбатаў. Мікола ўсё нешта станавіўся на дыбы, гарачыўся, а потым здаўся. Нікановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)