ве́нцер, -а, мн. -ы, -аў, м.
Рыбалоўная сетка ў выглядзе нацягнутага на абручы звужанага ўнізе мяшка.
|| прым. ве́нцерны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́нцер
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ве́нцер |
ве́нцеры |
| Р. |
ве́нцера |
ве́нцераў |
| Д. |
ве́нцеру |
ве́нцерам |
| В. |
ве́нцер |
ве́нцеры |
| Т. |
ве́нцерам |
ве́нцерамі |
| М. |
ве́нцеры |
ве́нцерах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ве́нцер м., рыб. ве́нтерь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ве́нцер, ‑а, м.
Рыбалоўная сетка ў выглядзе мяшка, нацягнутага на абручы. Лавіў наш дзядзька нераткамі І венцярамі, і сачкамі, Ды аднаго ўсё ж бракавала: У дзядзькі чоўна неставала. Колас.
[Ад літ. vénteris.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ве́нцер (БРС, Шат., Сцяшк. МГ). Рус. ве́нтерь, польск. więcierz, więcerz і г. д., укр. вʼя́тер, вʼя́тір. Лічыцца запазычаннем з літ. vénteris ’венцер з івавага пруцця’, лат. veñteris. Думка пра запазычанне літ. слова з слав. не пераконвае. Падрабязна Фрэнкель (1223–1224). Гл. яшчэ Фасмер, 1, 292; Урбуціс, Baltistica, 5 (1), 1969, 52.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ве́нтерь рыб., обл. ве́нцер, -ра м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мерёжа ж., рыб. не́рат, -та м., ве́нцер, -ра м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Каве́рня ’аб чым-н. неразумным’ (в. Яўлахі Талач. р‑н; Жакава, Совещание по ОЛА, 199). Утворана ад каверыць (гл.) ’перакручваць (словы)’ (Жакава, там жа). Адносна словаўтварэння параўн. каверза, каверт; аднакарэннымі вытворнымі можна лічыць з інш. прэфармантам і ад дзеяслова са значэннем ’плесці’ — рус. дыял. шеверенька ’кашолка’, бел. вярэня, вярэнька ’плеценая торбачка пастуха’, рус. веренька ’вяроўка; венцер, католіка і інш.’; ад дзеяслова са значэннем ’хлусіць’ рус. смал. вереня, верень ’мастак расказваць байкі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вярэ́нька ’торбачка на хлеб, сплеценая з бяросты’ (Некр., Шат.); ’берасцяная кашолка’ (Працы, 6), лун. вэрэ́нька ’кошык для ягад’ (Шатал.), укр. вере́ня ’раднінка’, бук. вере́нь, вере́ня ’дзяруга’, рус. вере́нька ’плецены кошык’, уладз., кастр. ’венцер’. Звязана з літ. vérti ’нанізваць, уцягваць нітку’, лат. vērt ’нанізваць’, грэч. ἀείρω ’звязваю’, алб. vjer ’вешаю’ і інш., а таксама з вярэні (гл.). Сюды ж вярэ́ня ’кошык’ (Шн., 3); ’торбачка’ (мін., Жыв. сл.); ’някемлівы, мешкаваты чалавек, няўдалы’ (Янк. I, докш., Янк. Мат.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тапту́ха 1 ’рыбалоўная снасць’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, Шат., Сцяшк.), ’венцер’ (барыс., глус., ЛА, 1), топту́ха ’тс’ (ТС, Крыв.; нараўл., З нар. сл.), то́птух ’рыбацкая прылада’ (Дэмб. 2), сюды ж тапту́н ’тс’ (Касп., Нік. Очерки, Мат. Гом.; віц., Яшк. Мясц.), тапча́нка ’рыбалоўная снасць, якую ўтоптваюць у гразь для лоўлі ўюноў’ (Нас.), тапча́к ’від рыбалоўнай сеткі’ (ТСБМ). Ад таптаць 1, гл.
Тапту́ха 2 ’тоўчаная вараная бульба, камы’ (Бяльк.), ’бульбяная каша’ (Лекс. Бел. Палесся; ПСл, Мат. Гом.). Ад тапта́ць 1, гл.
Тапту́ха 3 ’ступа’ (Бяльк.). Ад тапта́ць 1, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)