ватэрпа́с

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ватэрпа́с ватэрпа́сы
Р. ватэрпа́са ватэрпа́саў
Д. ватэрпа́су ватэрпа́сам
В. ватэрпа́с ватэрпа́сы
Т. ватэрпа́сам ватэрпа́самі
М. ватэрпа́се ватэрпа́сах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ватэрпа́с, -а, мн. -ы, -аў, м.

Прыбор для праверкі гарызантальных плоскасцей і вымярэння невялікіх вуглоў нахілу, выкарыстоўваецца ў будаўнічых і цяслярскіх работах.

|| прым. ватэрпа́сны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ватэрпа́с м. ватерпа́с, у́ровень

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ватэрпа́с, ‑а, м.

Прылада для праверкі гарызантальных плоскасцей; грунтвага.

[Гал. waterpas.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ватэрпа́с ’ватэрпас’ (БРС). Рус. ватерпа́с, укр. ватерпа́с. У рус. мове з Пятроўскай эпохі. Запазычанне з гал. waterpas (Смірноў, Западн., 71; Мацэнаўэр, Cizí sl., 365; Фасмер, 1, 278; Шанскі, 1, В, 24–25). У бел. і ўкр. мовах запазычанне з рус.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

грунтва́га, ‑і, ДМ ‑вазе, ж.

Тое, што і ватэрпас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ро́вень, роўня, м.

Разм. Тое, што і ватэрпас. Язэпу ёсць чым заняцца. Ён ровень паставіць — праверыць, ці не выдаўся які вугал вышэй за іншыя. Хадановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ро́вень 1 ’ватэрпас, грунтвага’ (ТСБМ, Бяльк., Байк. і Некр.), аформілася пад уплывам рус. у́ровень ’тс’. Да роўны (гл.).

Ро́вень 2 ’раўня’ (ТС). Гл. раўняць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рэ́йсмус ’інструмент для правядзення паралельных ліній’ (ТСБМ), рэ́смас ’тс’ (Касп., Інстр. 2), рэ́смус ’тс’ (ТС, Інстр. 2), ’грунтвага, ватэрпас’ (Мат. Гом.). З ням. Reißmaß < reißen ’крэсліць’ і Maß ’мера’ (Булыка, СІС, 2, 318).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

скасабо́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.

Разм.

1. Пахіліць набок; скрывіць. / у безас. ужыв. Каб быў трываласці запас, Каб дом не скасабочыла, Бяруць заўсёды ватэрпас — Дарадчыка рабочага. Гаўрусёў.

2. Скрывіць; зрабіць касабокім. — Кузьміч! — Звярнуўся да яго рабочы, — Чаго ты зморшчыўся, раскіс?.. А мо радыкуліт цябе так скасабочыў? Валасевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)