вартавы́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. вартавы́ вартава́я вартаво́е вартавы́я
Р. вартаво́га вартаво́й
вартаво́е		 вартаво́га вартавы́х
Д. вартаво́му вартаво́й вартаво́му вартавы́м
В. вартавы́ (неадуш.)
вартаво́га (адуш.)		 вартаву́ю вартаво́е вартавы́я (неадуш.)
вартавы́х (адуш.)
Т. вартавы́м вартаво́й
вартаво́ю		 вартавы́м вартавы́мі
М. вартавы́м вартаво́й вартавы́м вартавы́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

вартавы́

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

адз. мн.
м. ж. -
Н. вартавы́ вартава́я вартавы́я
Р. вартаво́га вартаво́й вартавы́х
Д. вартаво́му вартаво́е вартавы́м
В. вартаво́га вартаву́ю вартавы́х
Т. вартавы́м вартаво́й
вартаво́ю		 вартавы́мі
М. вартавы́м вартаво́й вартавы́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

вартавы́

1. прил. сторожево́й;

~во́е су́дна — сторожево́е су́дно;

в. ка́тар — сторожеви́к;

2. в знач. сущ. часово́й; карау́льный;

зме́на ~вы́х — сме́на часовы́х;

3. в знач. сущ. страж;

а́рмія — ве́рны в. Радзі́мы — а́рмия — ве́рный страж Ро́дины;

○ ~вы́я агні́ — сторожевы́е огни́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вартавы́, ‑ая, ‑ое.

1. Прызначаны для варты. Вартавая вышка. Вартавыя пункты. □ Вартавы катэр увайшоў у бухту і кінуў якар. Хомчанка. // Звязаны з нясеннем варты. Вартавая служба.

2. у знач. наз. вартавы́, ‑ога, м. Той, хто стаіць на варце. Пры хаце застаўся адзін толькі вартавы, ён жа і перакладчык. Брыль. Патржанецкі прыйшоў у лагер ужо вечарам. Ніхто не сустрэў яго. Ніякіх застаў, ніякіх вартавых не было. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ва́рта¹, -ы, ДМ -рце, ж.

1. Група людзей, прызначаная ахоўваць каго-, што-н.

Паставіць варту.

2. Вартаванне, абавязкі па ахове чаго-н.

Заступіць на варту.

3. Пункт вартавання, пост.

Паставіць на варту.

◊

Быць на варце — ахоўваць, абараняць што-н.

На варце чаго (быць або стаяць; высок.) — ахоўваючы і абараняючы што-н.

На варту чаго (высок.) — на абарону.

Узяць пад варту — арыштаваць.

|| прым. вартавы́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).

Вартавыя пункты.

Пад аховай вартавых (наз.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Вартавы́ (КЭС, лаг.) ’вартаўнік’. Параўн. укр. вартови́й ’тс’. Можна думаць, што гэта слова ўзнікла на базе словаспалучэння (параўн. укр. вартова́ сторо́жа ’каравульная варта’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

аванпо́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Перадавы вартавы пост, а таксама месца размяшчэння такога паста.

|| прым. аванпо́ставы, -ая, -ае і аванпо́сны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

карау́льный

1. прил. караву́льны, вартаўні́чы, вартавы́;

2. сущ. караву́льны, -нага м., вартавы́, -во́га м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сторожеви́к (сторожевой катер) вартавы́, -во́га м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

страж книжн., высок. вартавы́, -во́га м.; абаро́нца, -цы м.;

стражи приро́ды вартавы́я прыро́ды;

ве́рный страж ро́дины ве́рны вартавы́ (абаро́нца) радзі́мы;

страж поря́дка шутл., ирон. вартавы́ пара́дку.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)