бі́ла

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. бі́ла бі́лы
Р. бі́ла бі́лаў
Д. бі́лу бі́лам
В. бі́ла бі́лы
Т. бі́лам бі́ламі
М. бі́ле бі́лах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

бі́ла, -а, мн. -ы, -аў, н.

1. Унутраная ўдарная частка звона; язык (у 3 знач.).

2. Падвешаны кавалак жалеза, рэйкі для падачы сігналаў.

3. Верхняя скразная планка або жардзіна ў поручнях лесвіцы, мосце і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бі́ла I ср. би́ло

бі́ла II ср. (в телеге) гря́дка ж.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бі́ла, ‑а, н.

1. Унутраная ўдарная частка звана; язык.

2. Падвешаны кавалак жалезнай палосы, рэйкі, удараючы па якой падаюць сігнал. Балаканне [хлопцаў] перапыніў звон, што разлягаўся па полі з панскага двара. — Дзядзька Мікола ў біла б’е. Час на абед, — ажывіўся Сяргей. Машара.

3. Верхняя скразная жардзіна ў возе, у поручнях лесвіцы, у мосце, верхняя планка ў поручнях ложка. Намыліць кашулю не было чым, і .. [Люба] доўга церла яе рукамі. Развесіла сушыць на біле ложка. Чорны. Самая меншая, Лідачка, падымаецца на дыбачкі, каб цераз біла калыскі ўбачыць Васілька. Пальчэўскі.

4. Назва ўдарных частак прылад і машын. Біла маслабойкі. Біла трапальнай машыны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бі́ць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. б’ю́ б’ё́м
2-я ас. б’е́ш б’яце́
3-я ас. б’е́ б’ю́ць
Прошлы час
м. бі́ў бі́лі
ж. бі́ла
н. бі́ла
Загадны лад
2-я ас. бі́ бі́це

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

аглабі́льна, -а, мн. -ы, -аў, н. і аглабі́на, -ы, мн. -ы, -бін, ж.

Біла, якім мацуюць лёсткі ў калёсах.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бі́ліна ж., разг., см. бі́ла II

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Бяле́йкі ’кросны для кужалю, тонкага палатна’ (Бяльк.). Да бі́ла (< *bi‑dlo).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пе́лесць, пе́люсць ’вуха, рукаятка, тоўстыя канцы ў карыце, ночвах’, пе́люшцы ’закраіны ў начоўках’ (ТСБМ), пе́лясць ’біла ложка’ (смарг., Сцяшк. Сл.). Гл. пелюсць 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

цялёпканне, ‑я, н.

Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. цялёпкацца і цялёпкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Плёхала, біла хвастом рыба, і цялёпканне вёслаў і святло агню не палохалі яе. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)