бязро́гі
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
бязро́гі |
бязро́гая |
бязро́гае |
бязро́гія |
| Р. |
бязро́гага |
бязро́гай
бязро́гае |
бязро́гага |
бязро́гіх |
| Д. |
бязро́гаму |
бязро́гай |
бязро́гаму |
бязро́гім |
| В. |
бязро́гі (неадуш.)
бязро́гага (адуш.) |
бязро́гую |
бязро́гае |
бязро́гія (неадуш.)
бязро́гіх (адуш.) |
| Т. |
бязро́гім |
бязро́гай
бязро́гаю |
бязро́гім |
бязро́гімі |
| М. |
бязро́гім |
бязро́гай |
бязро́гім |
бязро́гіх |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
бязро́гі безро́гий; комо́лый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бязро́гі, ‑ая, ‑ае.
Які не мае рога, рог. Бязрогая карова. □ Так і цямнеюць на сцяне тыя бязрогія алені, на якія Ніна не можа без грэблівасці глядзець... Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
комо́лый лаба́ты, бязро́гі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лаба́ты, -ая, -ае (разм.).
1. Бязрогі, які не мае рог.
Лабатая карова.
2. Тое, што і лабасты.
3. перан. Круглы, высокі, падобны на лоб.
Л. ўзгорак.
|| наз. лаба́тасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Кумса́ты ’бязрогі’ (Жыв. сл.). Да кумса (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Муґла́ты ’бязрогі’ (ганц., Сл. ПЗБ) у выніку кантамінацыі ўкр. му́г̌а ’бугай’ (ЕСУМ, 3, 529) і мылаты (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лаба́ты ’лабасты, чалавек з вялікім ілбом’ (ТСБМ, Нас., Янк. Мат., Мат. Гом., Гарэц., Шат.), ’бязрогі (аб карове)’, ’жывёла, якая мае знак на лбе’ (Янк. Мат., Нас., Нас. Зб., Мат. Гом., Сл. паўн.-зах., КЭС, лаг.), укр. лобатий, рус. лобатий. Значэнне ’бязрогі’ ў лексемы лабаты сустракаецца ў суседніх жытом., пск. і ёнаўск. гаворках. Прыметнік, утвораны ад лоб 1 і ацэначнага суф. ‑аты, для якога Карскі (2–3, 44) вылучае значэнне ’вялікая колькасць якасці’. Такельскі (ABSL, 13, 69) сцвярджае, што польск. łobaty ’вялікі’ (ля Вільні) з’яўляецца літуанізмам, якому адпавядае літ. láibas ’вялікі, моцны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мыла́ты ’бязрогі (карова)’, (чэрв., Нар. лекс.). Славен. miiliti ’абшчыпваць’, ’вырываць’, ’пасціся’, серб.-харв. омули- ти се ’адарваць, адвязацца’, балг. шмуля ’абтрасае, абшчыпвае’. Стары балтызм. Параўн. літ. [mulas, smilias, лат. šmauls ’без рог’, а таксама літ. gumulą і kamuolys ’тс’ (Шульц, KZ, 40, 566; Бязлай, 2, 206 і 208).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)