быва́ла, часц. (разм.).
Паказвае на знач. дзеяння, якое здаралася ў мінулым раней, іншы раз.
Сядуць, б., ды люлькі закураць.
Раней, б., я часта хадзіў на паляванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
быва́ла
часціца
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
быва́ла вводн. сл. быва́ло;
ране́й, б., я ча́ста хадзі́ў на палява́нне — ра́ньше, быва́ло, я ча́сто ходи́л на охо́ту
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
быва́ла,
1. Адз. пр. часу ж. і н. роду ад бываць.
2. Часціца, у знач. пабочн. Разм. Паказвае на значэнне дзеяння, якое нерэгулярна паўтаралася ў мінулым: іншы раз, раней, здаралася. А як ён [Піліп] іграў на гармоніку! Бывала, як утне са скрыпачом Тодарам полечку, дык ніхто не ўстоіць і не ўседзіць. Якімовіч. Бывала, ці трэба ці не, стары Тамаш заклапочана і мнагазначна падкручваў якую-небудзь трубку ў кантактах, правяраў злучэнне. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
быва́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
быва́ю |
быва́ем |
| 2-я ас. |
быва́еш |
быва́еце |
| 3-я ас. |
быва́е |
быва́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
быва́ў |
быва́лі |
| ж. |
быва́ла |
| н. |
быва́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
быва́й |
быва́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
быва́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
быва́ло вводн. сл. быва́ла;
ра́ньше, быва́ло, я ча́сто ходи́л на охо́ту ране́й, быва́ла, я ча́ста хадзі́ў на палява́нне;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
за́светла, прысл.
Завідна, да надыходу цемнаты. Трэба было спяшацца, каб засветла выбраць, дзе паставіць сакрэт. Быкаў. Як якога дня вяртаўся Алёшка дадому: бывала, што і засветла, а бывала, што і прыцемкам. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ніга́дкі ’бесклапотна, ні аб чым не думаючы’ (Бяльк.), ’добра’ (Ян.), ’хоць бы што, нядоўга думаючы’ (ТС), ні гадкі ’як ні ў чым не бывала, як з гусі вада’ (Шат.). Гл. гадка ’размова’, г. зн. ’без доўгіх размоў’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
быва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Прыходзіць да каго-н., наведваць каго-н.
Часта б. у гасцях.
2. Знаходзіцца, прысутнічаць дзе-н.
Мала б. дома.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Здарацца, мець месца.
Маланка бывае і зімою.
4. 2 ас. адз. і мн. л.
быва́й(це). Форма развітання.
Бывайце, маладыя гады.
Бывайце здаровы.
◊
Як ні ў чым не бывала — як быццам нічога не здарылася.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
умакрэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Мокры ад поту; спацелы. Там, умакрэлы ад працы, Сядзеш, бывала, паважна. Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)