бры́кнуць

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. бры́кну бры́кнем
2-я ас. бры́кнеш бры́кнеце
3-я ас. бры́кне бры́кнуць
Прошлы час
м. бры́кнуў бры́кнулі
ж. бры́кнула
н. бры́кнула
Загадны лад
2-я ас. бры́кні бры́кніце
Дзеепрыслоўе
прош. час бры́кнуўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

брыкну́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. брыкну́ брыкнё́м
2-я ас. брыкне́ш брыкняце́
3-я ас. брыкне́ брыкну́ць
Прошлы час
м. брыкну́ў брыкну́лі
ж. брыкну́ла
н. брыкну́ла
Загадны лад
2-я ас. брыкні́ брыкні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час брыкну́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

бры́кнуць сов., разг., см. бры́кнуцца

брыкну́ць сов., однокр. лягну́ть, брыкну́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бры́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Разм.

1. Аднакр. да бры́каць.

2. Тое, што і брыкнуцца.

брыкну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Аднакр. да брыка́ць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

брыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго (разм.).

Біць, удараць заднімі нагамі (пра капытных жывёл).

|| аднакр. брыкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

брык, выкл. у знач. вык.

Разм. Ужываецца ў значэнні дзеяслова бры́кнуць, бры́кнуцца і брыкну́ць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

брыкну́ть сов., однокр. брыкну́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лягну́ть сов., однокр.

1. брыкну́ць; убрыкну́ць;

2. перен. укусі́ць, падкусі́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Пато́ргаць ’патрэсці, патузаць, пашморгаць’ (Нас.), ’пацягаць’ (віл., Сл. ПЗБ), ’паштурхаць’ (Нас.), паторхаць ’пакалыхаць’ (круп., Сл. ПЗБ), поторкаты ’брыкнуць (аб кані)’ (Сцеп.). Да прасл. tъrgati > торгаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пі́рма: даць пірма ’даць выспятка’ (лаг., віл., Сл. ПЗБ). Відаць, балтызм. Параўн. літ. spyrimas ’брыканне’, spirti ’брыкнуць’, ’пхнуць, піхнуць, штурхнуць нагой’. Букявічуце (Bałto-słow. zw. jęz., 81, 68–69), выходзячы з тлумачэння фразы даць пірма як ’аддаць перавагу’, звязвае слова пірма з літ. pirma ’раней, спачатку’, ’спераду’, ’па-першае’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)