брыгадзі́р

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. брыгадзі́р брыгадзі́ры
Р. брыгадзі́ра брыгадзі́раў
Д. брыгадзі́ру брыгадзі́рам
В. брыгадзі́ра брыгадзі́раў
Т. брыгадзі́рам брыгадзі́рамі
М. брыгадзі́ру брыгадзі́рах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

брыгадзі́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Кіраўнік брыгады (у 2 знач.).

Калгасны б.

2. Ваенны чын у рускай арміі ў 18 ст., сярэдні паміж палкоўнікам і генералам.

|| прым. брыгадзі́рскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

брыгадзі́р I м. бригади́р

брыгадзі́р II м., ист. бригади́р

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

брыгадзі́р, ‑а, м.

1. Ваенны чын у Расіі ў 18 ст., сярэдні паміж палкоўнікам і генералам.

2. Кіраўнік брыгады (у 2 знач.). Брыгадзір механізатараў. Брыгадзір паляводчай брыгады. □ Успомніў.. [Геня] пра бацьку — вясёлага калгаснага брыгадзіра. Якімовіч. Браты жылі вельмі дружна, і мара ў іх была адна: скончыць школу і пайсці ў брыгаду паляўнічых, брыгадзірам якой быў іх бацька — лепшы паляўнічы на ўсю акругу. Бяганская.

[Ням. Brigadier.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бригади́р брыгадзі́р, -ра м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адка́зчык, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Асоба, якой прад’яўлены судовы іск.

Удзел у справе істца і адказчыка.

2. Той, хто нясе адказнасць, адказвае за што-н. (разм.).

Брыгадзір за ўсё а.

|| ж. адка́зчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Рэ́чман ’старшы ротман у плытагонаў’ (Нар. сл.), ’плытагон’ (Сцяшк. МГ), рэ́цьман ’брыгадзір плытніцкай брыгады’ (З нар. сл.), рэ́ксман ’старшы сярод плытагонаў’ (Скарбы). Гэтыя формы суадносяцца з рака, рэчка пад уплывам народнай этымалогіі. Гл. ротман.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дагука́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм. Гукаючы каго‑н., прымусіць адазвацца, адгукнуцца. — Брыгадзір! Ніяк не дагукацца. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

неразва́жны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і неразважлівы. На сваім [меркаванні] цвёрда стаяў толькі карыцкі брыгадзір — стары, неразважны, глухаваты чалавек. Адамчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

па́ркавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да парку, парка. Паркавая алея. Паркавыя дрэвы. □ [Янка:] — У начальніках ходзіш?.. — Брыгадзір паркавай гаспадаркі. У зеленгасе. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)