брато́к
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
брато́к |
браткі́ |
| Р. |
братка́ |
братко́ў |
| Д. |
братку́ |
братка́м |
| В. |
братка́ |
братко́ў |
| Т. |
братко́м |
братка́мі |
| М. |
братку́ |
братка́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
брато́к прост. брато́к, -тка́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
брато́к м., ласк. (только при обращении) бра́тец
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
брато́к, ‑тка; мн. браткі; м.
Разм. ласк. Толькі ў форме звароту. Тое, што і брат (у 3 знач.), братка. [Мікола:] — Пагавары, браток, зрабі ласку. Я хачу сам напасці з партызанамі на чыгунку. Якімовіч. Тужыць, браток, не маем часу. Калі з клапотамі ідзе З палёў вільготных да калгаса Сяўбы вясковай рупны дзень. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
брат, -а, М бра́це, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Сын у адносінах да іншых дзяцей гэтых жа бацькоў.
Родны б.
2. Усякі чалавек, якога яднае з тым, хто гаворыць, агульнасць радзімы, інтарэсаў, становішча, умоў і пад.
Браты па зброі.
3. Форма сяброўскага звароту да мужчыны (разм.).
4. К бра́це. Ласкавы зварот да мужчыны, дарослага хлопца (разм.).
У шпіталь ездзіў, б.?
5. Член рэлігійнай абшчыны, брацтва (у 2 знач.); манах.
◊
Ваш брат (разм.) — вы і на вас падобныя.
На брата (разм.) — на кожнага.
Свой брат (разм.) — пра чалавека аднолькавага стану, становішча.
|| памянш.-ласк. бра́цік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.) і брато́к, -тка́, мн. -ткі́, -тко́ў, м. (да 3 знач.).
|| прым. бра́тні, -яя, -яе (да 1 знач.) і бра́цкі, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
братец ласк. брато́к, -тка́ м., бра́тка, -кі м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бра́тка м., ласк.
1. брати́шка;
2. (при обращении) бра́тец, брато́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вандзігаць ’напружана працаваць (?)’ (КЭС): «А што ж, браток, мая справа такая: свята адпачывай, будні працуй. Была пара, вандзігаў і я так, ого-о!» (Ц. Гартны). Вандзігаць < *вандзіга, якое можа быць звязана з вандраваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гаваро́к, ‑рку, м.
1. Ціхая гаворка. Нізалася мірная гамонка старых, гаспадароў, вясёлы гаварок моладзі. Мележ.
2. Тое, што і гаворка (у 6 знач.). — Так, браток — дарагуша, — сібірскім гаварком сказаў Апаньін. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чу́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Абл. Костачка сагнутага пальца. — Го, мой браток! — і дзед Куцейка Пастукаў чучкаю аб бронь. Колас. [Стахно] ўстаў, акінуў позіркам пакой, падышоў да акна, пастукаў чучкамі па падаконніку. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)