бо́льшы, -ая, -ае.
1.
Выш. ст. да прыметніка вялікі.
2. Старэйшы па ўзросце, званні і пад.
Большая дачка.
3. у знач. наз. бо́льшы, -ага, мн. -ыя, -ых, м. Дарослы, старэйшы (разм.).
Слухаць большых.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бо́льшы
прыметнік, якасны, вышэйшая cтупень параўнання
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
бо́льшы |
бо́льшая |
бо́льшае |
бо́льшыя |
| Р. |
бо́льшага |
бо́льшай
бо́льшае |
бо́льшага |
бо́льшых |
| Д. |
бо́льшаму |
бо́льшай |
бо́льшаму |
бо́льшым |
| В. |
бо́льшы (неадуш.)
бо́льшага (адуш.) |
бо́льшую |
бо́льшае |
бо́льшыя (неадуш.)
бо́льшых (адуш.) |
| Т. |
бо́льшым |
бо́льшай
бо́льшаю |
бо́льшым |
бо́льшымі |
| М. |
бо́льшым |
бо́льшай |
бо́льшым |
бо́льшых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бо́льшы
1. прил. сравнит. ст. бо́льший; (со словами, усиливающими степень сравнения) бо́льше; (больший по объёму) бо́льший, побо́льше, покрупне́е;
у два разы́ б. — вдво́е бо́льше;
вазьмі́ б. абара́нак — возьми́ бара́нку побо́льше;
2. прил. ста́рший;
б. брат — ста́рший брат;
~шыя дзе́ці — ста́ршие де́ти;
3. в знач. сущ., разг. ста́рший;
б. ў сям’і́ — ста́рший в семье́;
слу́хай ~шых — слу́шайся ста́рших;
◊ з ~шага — в основно́м; немно́го;
са́мае ~шае — са́мое большо́е;
для ~шай ва́жнасці — для пу́щей ва́жности
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бо́льшы, ‑ая, ‑ае.
1. Выш. ст. да прым. вялікі (у 1 знач.). Завостраныя вяршыні большых дрэваў, якія раслі ў яры, — бяроз, асін, алешын, — былі ўпоравень з узгоркамі. Мележ.
2. Старэйшы па ўзросту, званню і пад. Меншы брат крычыць на большага: — Хоць ты і старэйшы, а ў крыўду я табе не дамся! Якімовіч. [Вартавы:] Якога табе начальніка? [Дзед Бадыль:] Самага большага. Крапіва.
3. у знач. наз. Разм. Старэйшы, дарослы. [Мацвей] давольны быў і тым, што ўслужыў большым. Лобан.
4. у знач. наз. Значнае, важнае, істотнае. Згубіўшы большае, не шкадуй меншае. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бо́льшы, больш, бале́й. Прасл. *bolьjь (м. р.), *botьši (ж. р.), *bolʼe (н. р.) роднаснае ст.-інд. bálīyan ’мацнейшы’, bálam ’сіла’, лац. dē‑bilis ’слабы’ і г. д. Падрабязна гл. Фасмер, 1, 191. Адсюль узнікае самастойны ўсх.-слав. прыметнік са значэннем ’вялікі’; бел. бальшы́, рус. большо́й (гл. Шанскі, 1, Б, 160). Ад гэтага апошняга ўтворана лексема бел. бальша́к (БРС, Сцяшк. МГ, Касп.), рус. больша́к ’дарога’ (спачатку ’вялікая дарога’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
завялі́кі, -ая, -ае.
Велікаваты, большы, чым патрэбна.
З. касцюм.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
найбо́льшы, -ая, -ае.
Самы вялікі, самы большы.
Н. поспех.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
велікава́ты, -ая, -ае.
Крыху большы, чым патрэбна, па памеры.
Велікаватая шапка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
покрупне́е прил. буйне́йшы; бо́льшы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
максіма́льны, -ая, -ае.
Самы большы сярод іншых, найбольшы; проціл. мінімальны.
Максімальная хуткасць.
|| наз. максіма́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)