Ляхча́й ’кастратар’ (саліг., БНТ, Лег. і пад., 522). Да лягча́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ландар ’арандатар карчмы’ (слуцк., БНТ, Лег. і пад.) — скажонае рандар ’тс’ гранда < арэнда (гл.). Параўн. таксама ліндар.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мулю́ ’моў’ (Нас.), скажоная форма з муляў ’тс’ (ваўкав., БНТ, Лег. і пад.) < маўляў < маўляць. Да мова (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трэ́нцік: гульня ў трэнцік (завостраны колік) або ў ножык (жлоб., БНТ, Гульні). Няясна, магчыма, ад прэ́нцік ‘завостраная палачка’, гл. прэнт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарабу́н: рак‑тарабун ’?’ (БНТ, Жыв.). Відавочна, звязана з імітатывам *тараб!, што перадае цяжкі рух або гук (гл. тарабкаць, тарабаніць 2), ад якога пры дапамозе суф. ‑ун утвораны назоўнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трымбу́лька, трамбу́лька, трынбу́лька ‘цыбуля, якую сеюць насеннем’ (Жд. 1; гродз., Кіс.). Сюды ж, відаць, трымбуль ‘шпянёк у жорнах’ у загадцы: Купа на купе, трымбуль на пупе (гродз., БНТ, Загадкі). Гл. трыбулька.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лойма ’чарціха’, ’русалка’ (Маш., Федар. 1), сувалк., супрасл. і сакольск. ’істота, блізкая да русалкі’ (БНТ, Лег. і пад.). Балтызм, утвораны пры дапамозе суфікса ‑ма (як лаўма). Дыфтонг ‑oi̯‑ другасны; ён паходзіць са старога ‑ou̯‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Праты́чка ’дубчык або тое, чым можна пратыкаць’ (Нас., Касп.), проты́чка, прота́чка ’дроцік для прачысткі цыбука ў люльцы’ (ТС). Да пратыкаць (гл. тыкаць). Сюды ж, відаць, і прытычка: О, прадала чумачыха індычку /А купіла для чумака прытычку (барыс., БНТ, Жарт. песні, 252).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рандаву́с фальк. ’каханак, палюбоўнік’: “Паехаў мой міленькі да млына / А я рандавуса наняла” (БНТ, Жарт. песні). Запазычанне (праз польскую?) з ням. Randezvous ’спатканне’, якое з франц. rendez‑vous ’спатканне, сустрэча, свіданак’ (< se rendre ’накіравацца, адазвацца на запрашэнне, сабрацца’), што служыла ў якасці загаду вайскоўцам для збору (Антропаў, БЛ, 45, 25; Фасмер, 3, 442; Сной₂, 602). Не выключана семантычнае збліжэнне з фармальна падобным ранда́р ’арандатар; карчмар’, гл. ранда.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сяка́ч 1 ’прылада для драбнення; разак’ (ТСБМ, Нас., Шымк. Собр., Сержп., Грам., Ласт., Варл., Касп., Шат.), сека́ч ’тс’ (ТС). Да сячы (гл.), сюды ж са значэннем ’лесаруб, дрывасек’ (Варл., Стан.), даць секачоў ’пакараць’ (Ян.).
Сяка́ч 2 ’дзік-самец’ (ТСБМ), сэка́ч ’дзікі кабан’ (стол., Нар. ск.). Да сячы (гл.), сячыся ’біцца’: із своім сечыса, рубайса, а з чужымі не мешайса (ТС), два вепры меж собою бьюцца, секуцца (Нас., БНТ, Загадкі).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)