Бегуны́
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Бегуны́ |
| Р. |
Бегуно́ў |
| Д. |
Бегуна́м |
| В. |
Бегуны́ |
| Т. |
Бегуна́мі |
| М. |
Бегуна́х |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бягу́н, бегуна́, мн. бегуны́, бегуно́ў, м.
Той, хто хутка бегае; спартсмен, які займаецца бегам (у 1 знач.).
Б. на кароткія дыстанцыі.
|| ж. бягу́ння, -і, мн. -і, -яў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бягу́н
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
бягу́н |
бегуны́ |
| Р. |
бегуна́ |
бегуно́ў |
| Д. |
бегуну́ |
бегуна́м |
| В. |
бегуна́ |
бегуно́ў |
| Т. |
бегуно́м |
бегуна́мі |
| М. |
бегуне́ |
бегуна́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бескілявы́, ‑ая, ‑ое.
Спец.
1. Які не мае кіля. Бескілявая птушка.
2. у знач. наз. бескілявы́я, ‑ых. Падатрад птушак, якія не могуць лятаць (да іх належаць атрады: страусы, нанду, казуары і інш.); птушкі-бегуны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вадун ’персаніфікаванае абазначэнне стану чалавека’ ў выразе «вадун водзіць з голаду» (КТС); параўн. вады́ ’нейкія чэрці’ ў выразе «вады́ водзяць» (Бяльк.). Суфіксальнае ўтварэнне ад вадзі́ць 1; параўн. бягун у выразе «бегуны яго ганяюць»; ’бегае, бо жывот баліць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паадстава́ць, ‑стае; ‑стаём, ‑стаяце, ‑стаюць; зак.
1. Адстаць — пра ўсіх, многіх. Многія бегуны паадставалі. Вучні паадставалі па матэматыцы.
2. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Перастаць шчыльна прылятаць — пра ўсё, многае. Здаецца, паехаў бы дамоў ды так прытупнуў на чыім-небудзь вяселлі, каб аж падэшвы ў ботах паадставалі... Дайліда.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бегун, беґун ’завеса’ (ст.-бел.; Булыка, Запазыч.): двери на бегунах (беґунах). Запазычанне з польск. biegun (ад biegać) ’тс’ (Булыка, Запазыч., 39). Трэба дадаць, што факт запазычання сведчыцца толькі гукам ґ, бо гэта слова ёсць і ў рус. мове (бегуны́ з падобным значэннем), і ва ўкр. (бігун). Таму можна лічыць, што бел. бегу́н ’бягун, слупок, на якім трымаюцца вароты ў шуле’ (Бяльк.) і бягу́н ’завеса’ з’яўляюцца самастойнымі ўсх.-слав. утварэннямі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бягу́н, бегуна, м.
1. Той, хто хутка бегае. Першы ў атрадзе бягун. // Спартсмен, які займаецца бегам (у 2 знач.). Бягун на сярэднюю дыстанцыю.
2. Уст. Скоры на хаду конь. Фурман фарсіста ляснуў пугай, Вязе ў парадны ход папоў І, нацягнуўшы лейцы туга, Спыняе пару бегуноў. Колас.
3. толькі мн. (бегуны́, ‑оў). Прыстасаванне для размолвання і змешвання розных матэрыялаў.
4. Уст. Уцякач. Ляснік маўчаў, Ён сам ведаў, што лес напоўнен незнаёмымі людзьмі — бегунамі, якія хаваліся ад польскай улады. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)