батра́чка
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
батра́чка |
батра́чкі |
| Р. |
батра́чкі |
батра́чак |
| Д. |
батра́чцы |
батра́чкам |
| В. |
батра́чку |
батра́чак |
| Т. |
батра́чкай
батра́чкаю |
батра́чкамі |
| М. |
батра́чцы |
батра́чках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
батра́чка парабча́нка, -кі ж., батра́чка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
батра́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Жан. да батрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
батра́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
Наёмны сельскагаспадарчы рабочы; парабак.
Ісці ў батракі.
|| ж. батра́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.
|| прым. батра́цкі, -ая, -ае.
Батрацкая доля.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Маладча́нка ’батрачка’ (Касп.), ’маладзіца’ (Яруш.). У выніку кантамінацыі лексем маладзі́ца ’наёмная работніца’ (ад маладзе́ц — гл.) і парабча́нка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
калыха́ць, ‑лышу, ‑лышаш, ‑лыша; незак., каго-што.
1. Мерна рухаць зверху ўніз або з боку ў бок; гайдаць, хістаць. Ветрык паволі калыхаў у руцэ лісток пісьма. Алешка. Там, у бяскрайняй вышыні, вецер калыхаў сцягі. Шамякін. / у безас. ужыв. Вагон калыхала і тузала на кожным стыку. Грахоўскі.
2. чым. Рабіць чым‑н. мерныя павольныя рухі; ківаць. Калыхаць нагою.
3. Гайдаючы калыску, спяваючы калыханку, усыпляць (дзіця). За.. пераборкаю батрачка Матруна калыша дзіця маладой пары. Гарэцкі. // Навяваць сон (пра гукі). Павекі самі па сабе паволі плюшчацца, а мяккі звон-шум у паветры плавае, калыша. Мурашка.
4. перан. Парушаць, абуджаць (цішыню, спакой). Роўны храп ціха калыхаў сонную цішыню хаты. Лынькоў. Не салоўка голасам пявучым Над ракой калыша ціхі гай. З нар. // Парушаць душэўны спакой, хваляваць. Сцёпка доўга стаяў, любуючыся горадам, і нейкае новае адчуванне калыхала яго, прыцягвала да гэтага горада і ў той жа час палохала і непакоіла. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)