барсу́к
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
барсу́к |
барсукі́ |
| Р. |
барсука́ |
барсуко́ў |
| Д. |
барсуку́ |
барсука́м |
| В. |
барсука́ |
барсуко́ў |
| Т. |
барсуко́м |
барсука́мі |
| М. |
барсуку́ |
барсука́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
барсу́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
Драпежны пушны звер сямейства куніцавых з вострай мордай і доўгай грубай шэрсцю.
|| прым. барсуко́вы, -ая, -ае і барсучы́ны, -ая, -ае.
Барсуковая нара.
Барсучынае футра.
Б. тлушч.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
барсу́к, -ка́ м., зоол. барсу́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
барсу́к барсу́к, -ка́ м.; (самка барсука) барсучы́ха, -хі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
барсу́к, ‑а, м.
Лясны драпежны пушны звер сямейства куніцавых з вострай мордай і доўгай грубай шэрсцю. У .. [Астапа Канапелькі] было ў запасе многа цікавых гісторый: пра ласёў,.. пра норавы барсукоў, якія вадзіліся на пясчаных узгорках, па глухіх кутках лесу. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Барсу́к (БРС, Яруш., Сцяшк. МГ). Рус. барсу́к, борсу́к, укр. бо́рсук, польск. borsuk і г. д. Запазычанне з цюрк. моў (тур. і г. д. borsuk, тат. bursyk, barsyk; літаральна ’шэры’). Фасмер, 1, 128; Слаўскі, 1, 39. Параўн. яшчэ Шанскі, 1, Б, 48–49.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рыць, ры́ю, ры́еш, ры́е; ры́ты; незак., што.
1. Капаць, раскопваць рыхлае, сыпкае (лычом, рылам); капаючы, даставаць з зямлі, вырываць.
Свіння рые пожню.
Дзік рые бульбу.
2. Вымаючы зямлю, рабіць паглыбленне (пра жывёл).
Барсук рые нару.
|| зак. вы́рыць, -рыю, -рыеш, -рые; -рыты.
В. нару.
|| наз. рыццё, -я́, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Барс 1 ’барс’. Рус. барс (з XVI ст.), укр. барс (з XVIII ст.). Запазычанне з цюрк. bars, pars ’тыгр, пантэра, рысь’. Фасмер, 1, 128 (там і літ.); Шанскі, 1, Б, 48.
Барс 2 ’барсук’ (Інстр. II). Відавочна, форма, што ўзнікла скарачэннем з барсу́к (гл.). Такая ж самая з’ява і ў літ. мове, дзе barsas ’тс’ < bars(i)ùkas (гл. Фрэнкель, 1, 35).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
экскрэме́нты, ‑аў; адз. няма.
Спец. Ператраўленая ежа (кал, мача). Нярэдка адзін з адноркаў іграе ролю «прыбіральні». У ім барсук складвае свае экскрэменты і засыпае іх пяском. «Беларусь».
[Лац. excrementum — выдзяленне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ліля́к ’барсук, Meies meles’ (Дразд.). Названы імем птушкі казадоя паводле падабенства буравата-шэрым колерам. Да ляляк (гл.). Параўн. таксама чэш. lilek ’красаўка, Atropa belladonna’, кветкі якой маюць шэра-жоўты колер.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)