барахло́
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
барахло́ |
| Р. |
барахла́ |
| Д. |
барахлу́ |
| В. |
барахло́ |
| Т. |
барахло́м |
| М. |
барахле́ |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
барахло́, -а́, н., зб. (разм.).
1. Старыя непрыгодныя рэчы, а таксама што-н. дробязнае, нязначнае.
Мяхі з барахлом.
Вырабляць рознае б.
2. перан. Пра каго-, што-н. дрэннае (лаянк.).
Гэта не чалавек, а нейкае б.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
барахло́ собир., прост. барахло́, -ла́ ср., мн. нет;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
барахло́, -ла́ ср., разг.
1. собир. барахло́;
2. перен., бран. (о человеке) дрянь ж., барахло́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
барахло́, ‑а, н., зб.
1. Разм. Разнастайныя старыя рэчы, дамашні скарб. [Макар:] — Нас толькі што абмундзіравалі. Мы ішлі строем да казармы, дык я от папрасіўся аднесці дадому барахло сваё. Сабаленка. // Непрыгодныя рэчы, старызна, хлам. // Пра што‑н. дробязнае, нязначнае. [Клім:] — Аглоблі робім, драбінкі для калёс, барахло рознае, як кажуць... Галавач.
2. перан. Пра што‑н. дрэннае, паганае. Сляпыя акенцы, пабітае шкло — Не хаты, а так — барахло. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Барахло́ (БРС, Нас., Сакал., Сцяшк. МГ, Шат.). Рус. бара́хло́, укр. барахло́. Бел. і ўкр. словы, мабыць, запазычаныя з рус. мовы. Слова не вельмі яснага паходжання. Старая версія пра запазычанне з манг. мовы (ССРЛЯ, I, 275; Рудніцкі, 78; Аткупшчыкоў, ЭИРЯ, V, 73–79) не вельмі пераконвае. Шахматаў (ИОРЯС, 7 (2), 352 і наст.) прапанаваў звязаць з ст.-рус. і дыял. бо́рошень ’дарожныя пажыткі, запасы; скарб і г. д.’ Далей звязваюць з чэш. brašna ’сумка’. Гл. Шанскі, 1, Б, 41. Шавялоў, Prehistory (414) лічыць, што ў слове барахло́ — «а- паўнагалоссе» і параўноўвае з укр. бо́рошно ’мука’. Вельмі няпэўна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Барахо́лка. Запазычанне з рус. барахо́лка (дзе з’яўляецца вытворным ад барахло́, гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рахамо́цце, рахамо́цье, рахамо́сцье ’хлам, анучы, барахло’ (ТС), сюды ж, магчыма, рахаму́д ’абарванец’ (Яўс.). Параўн. укр. палес. рахомо̂́тʼjе ’хлам, барахло’ (Лексика Пол.). Няясна. Відаць, складанае слова, першая частка якога рах(а) — можа быць звязана з раха ’неахайніца’ (гл.) ці рахацца ’корпацца’ (гл.), а другая з матаць (гл.) ці му́дзіць (гл.). Параўн. таксама рахапе́цце ’манаткі’ (гл.), рахлю́ддзе ’рыззё’ (гл.) і пад. Апошняе слова дапускае сувязь з рус. ру́хлядь ’рухомая маёмасць, пажыткі’, што звязана з рух (гл.), параўн. Фасмер, 3, 524. Варыянтнасць першай часткі адзначаных слоў дазваляе звязаць іх з рухамо́цце, рухмаццё ’манаткі’ і ўрэшце з рухомасць ’рухомая маёмасць’, гл. Да фанетыкі параўн. рахавіты ’рухавы’ (гл.), рыхмазка ’неахайная жанчына’ (гл.), не выключаны ўплыў формы рахманы (гл. рахмач).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прычында́лы, прычанда́лэ, прычында́лле ’жартаўлівая (іншы раз зневажальная) назва розных прылад, рэчаў аднаго якога-небудзь прызначэння’ (ТСБМ, Янк. 1; мсцісл., З нар. сл.; ТС; драг., Нар. лекс.), ’начынне, прылады’ (Янк. 3.), прычында́льля, прыцанда́лле ’ўсякія дробныя рэчы ў гаспадарцы; прылады, начынне’ (Бяльк., Мат. Маг.), прычында́лле ’інструменты’ (Мат. Гом.), прычында́лы перан. ’фокусы’ (Сл. Брэс.), прычы́нды экспр. ’дурыкі’ (ТС). Укр. причанда́ли, причанда́л ’прылады, начынне, рэчы’, рус. причанда́лы, приченда́лы ’прадметы; дэталі прылад працы, розныя прылады, інструменты’, ’непатрэбныя рэчы, барахло’. Да прычына (гл.) з устаўным ‑д‑ (Трубачоў у Фасмера, 3, 369).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
маёмасць, багацце, скарб, набытак, пажыткі, рэчы, інвентар; дабро, дабытак, нажытак, барахло, манаткі, бэбахі, мэтлахі (разм.); маетнасць (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)