бараба́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Ударны мембранны музычны інструмент у выглядзе шырокага цыліндра, верх і ніз якога абцягнуты скурай.
Біць у б.
2. У розных машынах і механізмах: рухомая частка, якая мае форму цыліндра (спец.).
Падаваць снапы ў б.
3. Цыліндрычная частка будынка, якая падтрымлівае купал (спец.).
|| прым. бараба́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бараба́н в разн. знач. бараба́н, -на м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бараба́н м., в разн. знач. бараба́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бараба́н, ‑а, м.
1. Ударны музычны інструмент у выглядзе шырокага цыліндра або рамы, на якія з аднаго ці двух бакоў нацягнута скура. Бадзёрыя гукі труб і зычны стук барабана біліся ў шыбы вокан, вабячы Рыгора. Гартны. З вясны да восені кожнай раніцы чуюцца тут гукі горна, гулкія ўдары барабана, дзіцячыя галасы, смех, песні. Хомчанка.
2. Спец. У розных машынах і механізмах — рухомая дэталь, якая мае форму цыліндра. На версе стары Тодарчык ці сама Волька Янкава кідаюць снапы ў барабан — у чорную ляпу малатарні. Пташнікаў. Сцёпка паспеў расстраляць усе патроны і зноў зарадзіў барабан. Хомчанка.
3. Спец. Цыліндрычная або шматгранная частка будынка, якая падтрымлівае купал. На выступе густа раслі дрэвы, а між дрэў шарэла вузкая будыніна, падобная на царкву без барабанаў і купалаў. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бараба́н. Рус. бараба́н. Паходжанне слова не вельмі яснае. Лічыцца запазычаннем з цюрк. моў. Крыніцай можа быць: 1) тат. daraban (адсюль польск. taraban, укр. тарабан; 2) цюрк.: тур., крым.-тат. balaban ’вялікі барабан’. Праабражэнскі, 1, 16; Фасмер, 1, 122–123; Дзмітрыеў, Тюрк. эл., 44. Гл. яшчэ Шанскі, 1, Б, 37.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
барабан, бубен / у афрыканцаў: тамтам
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
самападава́льны самоподаю́щий;
с. бараба́н малата́рні — самоподаю́щий бараба́н молоти́лки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тулумба́с м., уст. (барабан) тулумба́с
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тамбуры́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Ударны народны музычны інструмент, род бубна, пашыраны на поўдні Еўропы.
2. Барабан з падоўжаным корпусам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
намата́цца I сов. намота́ться;
вяро́ўка ~та́лася на бараба́н — верёвка намота́лась на бараба́н
намата́цца II сов., разг. (устать) намота́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)