За́кензлы ’цуглі’ (малар., Нар. словатв.). Параўн. польск. zakiełznąć ’залажыць каню цуглі, закілзаць’. Відаць, метатэза келзн > кензл. Запазычана з зах.-балт. (гельзаць, келзы ’цуглі’, гл. Лаўчутэ, Сл. балт., 102–103), не выключана ў даным выпадку польск. пасрэдніцтва.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Абры́ць ’завязаць (хустку)’ (Мат. Гродз.) з балт., параўн. літ. aprìšti ’завязаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Зюрыць, зазюрыць ’убачыць’ (Касп.) < літ. žiūrė́ti ’бачыць’. Лаўчутэ, Сл. балт., 111.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кілды́шыць ’тармасіць, валтузіць’ (Сцяшк.). Слова балт. паходжання. Параўн. літ. keldinti ’перасунуць, пераставіць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Зы́льба ’даўганогі’ (Інстр. лекс.). З літ. дыял. dzìlbis ’высокі, няўклюдны чалавек’. Лаўчутэ, Сл. балт., 111.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Закры́пацца ’заблытаць’ (Сл. паўн.-зах.). За + крыпаць + ца; крыпаць ’блытаць’ < літ. krypúoti (Лаўчутэ, Сл. балт., 69).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ке́бзаць ’пэцкаць’ (Жыв. сл.). Магчыма, балт. паходжання (< kebsóti). Параўн. літ. kebli пакрыцца клейкай коркай’ (Фрэнкель, 233).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кірдзе́ць ’ледзь гарэць, слаба свяціць’ (ТС). Незразумела. Магчыма, з балт. ^ kur dėti (літ. kurti ’гарэць’, pakurdineti ’падпальваць’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пігу́тка ’кнігаўка’ (шальч., Сл. ПЗБ; лаг., ЛА, 1). Гукапераймальнае. Утворана, як піву́тка (гл.), з балт. суфіксам ‑uh.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

За́твералы ’дыяфрагма (анат.)’ (воран., Сл. паўн.-зах.). Паводле Грынавецкене і інш., з літ. дыял. žutvėralaĩ (ažutvėralaĩ ці užutvėralaĩ) ’тс’ (Сл. паўн.-зах., 2, 258; Лаўчутэ, Сл. балт., 73). Трэба, аднак, улічыць ст.-польск. zatwierać ’зачыняць’ кантамінацыя zawierać, zatworzyć, otwierać, на базе чаго магло ўтварыцца з суф. ‑л‑ слав. слова zatwierała (затвера́ла); параўн. падмятала, танцавала (Сцяцко, Афікс. наз., 48). Таму балт. паходжанне не абавязкова для тлумачэння, а паколькі агентыўнае значэнне, здаецца, больш тыповае для слав., а не для балт. утварэнняў, можа дапускаць дыял. бел. утварэнне (на базе запазычанага польск. дзеяслова) ці запазычанне з польск. дыял.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)