Асяро́дак
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Асяро́дак |
| Р. |
Асяро́дка |
| Д. |
Асяро́дку |
| В. |
Асяро́дак |
| Т. |
Асяро́дкам |
| М. |
Асяро́дку |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
асяро́дак, -дка, мн. -дкі, -дкаў, м.
1. Сярэдняя, больш мяккая частка ствала або сцябла.
2. Унутраная, сярэдняя частка чаго-н.
А. электрамагніта.
3. перан. Цэнтр чаго-н.
А. падзей.
4. Тое, што і асяроддзе (у 1 знач.).
|| прым. асяро́дкавы, -ая, -ае і асяро́дачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
асяро́дак
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
асяро́дак |
асяро́дкі |
| Р. |
асяро́дка |
асяро́дкаў |
| Д. |
асяро́дку |
асяро́дкам |
| В. |
асяро́дак |
асяро́дкі |
| Т. |
асяро́дкам |
асяро́дкамі |
| М. |
асяро́дку |
асяро́дках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
асяро́дак, -дка м.
1. сердцеви́на ж.;
2. тех. серде́чник;
3. центр;
4. среда́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
асяро́дак, ‑дка, м.
1. Сярэдняя частка сцябла ці ствала расліны, якая адрозніваецца сваёй большай або меншай цвёрдасцю. Начамі на пажарышчы відаць было, як выгарвалі асяродкі ў дуплаватых смалістых соснах ды кедрах-веліканах. Пальчэўскі. // Металічны або з якога‑н. іншага матэрыялу шпень, устаўлены ў што‑н. Асяродак карандаша. Асяродак трансфарматара. // Сярэдзіна якога‑н. прадмета. Асяродак плода.
2. Сярэдняя, цэнтральная частка чаго‑н. Понізу іх [пагоркаў] разлягалася сенажаць, а ў асяродку яе — паважная Шчара. Вышынскі. // перан. Цэнтр, засяроджанне чаго‑н. Асяродак культуры. Асяродак рэвалюцыйнага руху. // Тое галоўнае, што выклікае найбольшую ўвагу ўсіх. Кампазіцыйны асяродак. □ І клуня, і кожная рэч у ёй, каб умелі гаварыць, расказалі б цікавую гісторыю свайго паходжання і ў самым асяродку быў бы дзед Баўтрук. Колас.
3. Тое, што і асяроддзе (у 1 знач.). Іх [вучняў] часта грубаватыя выхадкі ці звароты непасрэдна да яго.. [настаўнік] прапускаў між вушэй, ведаючы той грубы асяродак, з якога яны выйшлі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сердцеви́на ж. асяро́дак, -дка м.; (дерева — ещё) стры́жань, -жня м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Асяро́ддзе. Утворана прэфіксальна-суфіксальным шляхам ад кораня, прадстаўленага ў слове сярэдзіна (гл.); *o‑serd‑ьje. Пазней утвараецца і слова асяродак ’цэнтр. стрыжань’ таксама з цыркумфіксам, аднак у гэтым выпадку прэфікс фактычна ўтрачвае значэнне; магчыма, першапачатковае значэнне слова асяродак было такое ж, як і асяроддзе, што тлумачыць прэфіксальнае а‑. Тады асяродак ’тое, што знаходзіцца вакол сярэдзіны’ > ’тое, што знаходзіцца ў сярэдзіне’. Аналагічныя словы і значэнні ва ўкраінскай мове.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
оча́г в разн. знач. ача́г, -га́ м.; агме́нь, -ню м.; (о центре, сосредоточении чего-л.— ещё) асяро́дак, -дка м.;
ого́нь потре́скивает в очаге́ аго́нь патрэ́сквае ў ачагу́;
оча́г то́пки ача́г то́пкі;
семе́йный оча́г перен. сяме́йны ача́г;
оча́г землетрясе́ния ача́г землетрасе́ння (землятру́су);
оча́г войны́ ача́г (асяро́дак) вайны́;
оча́г культу́ры ача́г (асяро́дак) культу́ры;
оча́г заболева́ния ача́г (асяро́дак) захво́рвання;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сарца́к ’асяродак у бульбе’ (шчуч., Сл. ПЗБ). Да сэрца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сяро́дак, ‑дку, м.
Абл. Асяродак (у 1, 2 знач.). Нарэшце [Ігнат] зрабіў сабе пару і задам, быццам той вяпрук, калі яго сілай заганяюць у хлеў, папоўз у сяродак стажка. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)