аста́тні, -яя, -яе.
Які яшчэ астаўся ў наяўнасці звыш дадзенага; іншы; апошні.
Узяць астатнія рэчы.
Хутка падышлі і астатнія (наз.). З астатніх сіл стараўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аста́тні
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
аста́тні |
аста́тняя |
аста́тняе |
аста́тнія |
| Р. |
аста́тняга |
аста́тняй
аста́тняе |
аста́тняга |
аста́тніх |
| Д. |
аста́тняму |
аста́тняй |
аста́тняму |
аста́тнім |
| В. |
аста́тні (неадуш.)
аста́тняга (адуш.) |
аста́тнюю |
аста́тняе |
аста́тнія (неадуш.)
аста́тніх (адуш.) |
| Т. |
аста́тнім |
аста́тняй
аста́тняю |
аста́тнім |
аста́тнімі |
| М. |
аста́тнім |
аста́тняй |
аста́тнім |
аста́тніх |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
аста́тні
1. остально́й;
а. тава́р яшчэ́ не паступі́ў — остально́й това́р ещё не поступи́л;
2. разг. после́дний, оста́тний;
~няя бу́лка хле́ба — после́дняя буха́нка хле́ба
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аста́тні, ‑яя, ‑яе.
1. Які астаўся, іншы. Сцяпан Андрэевіч з брыгадай пайшоў адкопваць заводскія рэчы, а ўсе астатнія людзі ўзяліся за ачыстку галоўнага корпуса. Гурскі. / у знач. наз. аста́тнія, ‑іх. Чакаючы, пакуль падыдуць астатнія, хлопцы сядзелі на бярвеннях і, пыхкаючы цыгаркамі, вялі нетаропкія гутаркі, — адпачывалі. Шахавец. / у знач. наз. аста́тняе, ‑яга, н. [Міхайлаў:] — У нашага чалавека .. ёсць здаровае і законнае жаданне — самому пажыць у камунізме. Ігнараваць гэта жаданне нельга. А астатняе прыйдзе само сабою. Карпаў.
2. Такі, за якім не ідзе другое; які знаходзіцца ў самым канцы шэрагу прадметаў, з’яў і пад.; апошні. Падходзь чужы і хатні Заглянуць раз астатні Вось на таго, што дзетак Без часу кінуў гэтак. Купала. // Перадсмяротны. Там карнікі паляць нявінных людзей, У гумны сагнаўшы іх разам, у стайні. Там крык разлягаецца немы, астатні, Старых, і жанчын, і маленькіх дзяцей. Зарыцкі.
3. Які застаўся к канцу; апошні. Усе гады, як пайшоў бацька на вайну, .. [маці] баялася і падумаць аб тым, каб спыніць сынаву вучобу. Намагалася з астатняй сілы. Якімовіч. // у знач. наз. аста́тняе, ‑яга, н. Тое адзінае або невялікае, што засталося. Бедны астатнім падзеліцца. Астатняе аддала дзіцяці.
•••
З астатніх слоў, астатнімі словамі (абзываць, лаяцца) гл. слова.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
оста́тний прост. аста́тні.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цыркуля́ршчык, ‑а, м.
Рабочы, які абслугоўвае цыркулярку. А яшчэ ўспамінае ён [Максім] даўняе лета, Ціха шэсце ідзе пахавальнае. Гэта У пуць астатні праводзяць Міколу сябры — Цыркуляршчыкі, рамшчыкі і слесары. Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рэ́шта ’астача, астатак; рэшта’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Касп., Нас., Сл. ПЗБ, ТС), ’абрэзак тканіны’ (ЛА, 4), рэшт ’астача, рэшта’ (ЛА, 3), рэйшта ’тс’ (Сцяшк. Сл.), рэшка ’рэшта, астатак’ (Бяльк.). Ст.-бел. решта ’рэшта’ < ст.-польск. reszta < ням. Rest (Булыка, Лекс. запазыч., 81). Сюды ж рэштавы ’астатні’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
туро́к, ‑рка́, м.
Абл. Туркаўка. Калі ўвесь астатні хор пеўчых замаўкаў, [салавей] смялеў, але толькі да той хвіліны, пакуль яго не перабіваў турок, з асалодай буркуючы на леташнім гняздзе. Карамазаў. Дзесьці залівалася баязліва жаўна, ды ў вербалозах цяжка стагнаў турок. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апо́шні, -яя, -яе.
1. Канцавы ў шэрагу чаго-н.
А. дзень заняткаў.
А. ў чарзе.
У а. раз.
2. Адзіны, астатні.
Раздзяліць а. кавалак хлеба.
3. Які толькі што з’явіўся, самы новы.
А. нумар часопіса.
Апошнія паведамленні.
Апранацца па апошняй модзе.
4. Канчатковы, беспаваротны, рашаючы; вышэйшы, крайні.
Апошняе слова.
А. сродак.
5. Зусім дрэнны, самы горшы (разм.).
Лаяць апошнімі словамі.
6. Гэты, толькі што названы (кніжн.).
Зайшла адна жанчына, затым другая, апошняя — з дзіцём.
7. наз. апо́шняе, -яга, н. Тое адзінае, што засталося.
Гатовы з чалавекам апошнім падзяліцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)