аско́лак
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
аско́лак |
аско́лкі |
| Р. |
аско́лка |
аско́лкаў |
| Д. |
аско́лку |
аско́лкам |
| В. |
аско́лак |
аско́лкі |
| Т. |
аско́лкам |
аско́лкамі |
| М. |
аско́лку |
аско́лках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
аско́лак, -лка, мн. -лкі, -лкаў, м.
Тое, што і аскепак.
Асколкі шкла.
А. мінулага (перан.).
|| прым. аско́лачны, -ая, -ае.
Асколачная бомба.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аско́лак, -лка м. оско́лок
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аско́лак, ‑лка, м.
Адколаты ад чаго‑н. кавалак. Асколак каменя, гранаты. □ Даходзяць толькі гукі — выццё снарадаў, скрогат выбухаў, сіпенне асколкаў... Мележ. Сярод лужыны валяліся асколкі цудоўнай Сонінай чарніліцы. Курто. // перан.; чаго. Тое, што захавалася ад мінулага, зніклага. Асколкі старога свету. □ Трухлявая салома і паркан — Далёкае мінуўшчыны асколкі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Аско́лак. Рус. оско́лок, укр. оско́лок, оскі́лок ’тс’, славен. oskȃłek ’стрэмка’, чэш. oskolek з рускай мовы. Ст.-рус. осколъ ’скала’. Фасмер (3, 160) указвае на сувязь з щель, скала, колоть, г. зн. на належнасць да і.-е. *(s)kel‑/(s)kol‑; такую ж сувязь канстатуе і Аткупшчыкоў (Из истории, 114). Шанскі (КЭСРЯ, 315) удакладняе словаўтварэнне осколить ’ашчыпаць, абцясаць’ > оскол, ад якога памяншальнае осколок (формы осколить, оскол фіксуе Даль), прычым у осколить «корань той самы, што ў колоть» (КЭСРЯ), відавочна, осколить азначала ’абкалоць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
оско́лок аско́лак, -лка м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чэ́рап
‘асколак посуду’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
чэ́рап |
чарапы́ |
| Р. |
чэ́рапа |
чарапо́ў |
| Д. |
чэ́рапу |
чарапа́м |
| В. |
чэ́рап |
чарапы́ |
| Т. |
чэ́рапам |
чарапа́мі |
| М. |
чэ́рапе |
чарапа́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
дру́зачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (разм.).
Маленькі асколак чаго-н.
Разбіць на друзачкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аскаба́лак, -лка, мн. -лкі, -лкаў, м. (разм.).
Кавалак, абломак, асколак чаго-н.
А. дрэва.
|| прым. аскаба́лкавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стрэ́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж.
Востры, тонкі кавалачак дрэва, асколак шкла, металу, які залез пад скуру.
Дастаць стрэмку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)