арлі́ны гл. арол.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

арлі́ны

прыметнік, прыналежны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. арлі́ны арлі́ная арлі́нае арлі́ныя
Р. арлі́нага арлі́най
арлі́нае		 арлі́нага арлі́ных
Д. арлі́наму арлі́най арлі́наму арлі́ным
В. арлі́ны (неадуш.)
арлі́нага (адуш.)		 арлі́ную арлі́нае арлі́ныя (неадуш.)
арлі́ных (адуш.)
Т. арлі́ным арлі́най
арлі́наю		 арлі́ным арлі́нымі
М. арлі́ным арлі́най арлі́ным арлі́ных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

арлі́ны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. арлі́ны арлі́ная арлі́нае арлі́ныя
Р. арлі́нага арлі́най
арлі́нае		 арлі́нага арлі́ных
Д. арлі́наму арлі́най арлі́наму арлі́ным
В. арлі́ны (неадуш.)
арлі́нага (адуш.)		 арлі́ную арлі́нае арлі́ныя (неадуш.)
арлі́ных (адуш.)
Т. арлі́ным арлі́най
арлі́наю		 арлі́ным арлі́нымі
М. арлі́ным арлі́най арлі́ным арлі́ных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

арлі́ны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. арлі́ны арлі́ная арлі́нае арлі́ныя
Р. арлі́нага арлі́най
арлі́нае		 арлі́нага арлі́ных
Д. арлі́наму арлі́най арлі́наму арлі́ным
В. арлі́ны (неадуш.)
арлі́нага (адуш.)		 арлі́ную арлі́нае арлі́ныя (неадуш.)
арлі́ных (адуш.)
Т. арлі́ным арлі́най
арлі́наю		 арлі́ным арлі́нымі
М. арлі́ным арлі́най арлі́ным арлі́ных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

арлі́ны прям., перен. орли́ный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

арлі́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае дачыненне да арла. Арліная дзюба. Арліны ўзмах крылаў. Арліны клёкат.

2. перан. Горды, смелы, праніклівы (пра погляд, вочы). Сыны зямлі арліным зрокам У цьме спрадвечнае смугі Знайшлі другія берагі, Каб волю даць людскім патокам. Колас.

•••

Арлінае племя гл. племя.

Арліны нос гл. нос.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аро́л, арла́, мн. арлы́, арло́ў, м.

1. Драпежная, дужая птушка з загнутай дзюбай сямейства ястрабіных, якая звычайна жыве ў гарыстай мясцовасці або ў стэпе.

Стэпавы а.

Арлу з савою не па дарозе (прымаўка).

2. перан. Пра смелага, гордага чалавека.

Зірні на сваіх арлоў!

Якія слаўныя хлопцы!

◊

Арол ці рэшка? (разм.) — пытанне пры падкідванні манеты з мэтай вырашыць што-н. жэрабем.

|| прым. арлі́ны, -ая, -ае.

А. погляд (смелы, горды, праніклівы). А. нос (тонкі, кручкаваты нос).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

орли́ный арлі́ны;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

клёкат, ‑у, М ‑каце, м.

1. Перарывісты крык, характэрны для некаторых птушак. Бусліны клёкат. □ Гучаць мелодыі, і сэрца рвецца Туды, дзе ружамі цвітуць даліны, Дзе вінаграднік ля дарогі ўецца, А ў небе клёкат чуецца арліны. Гілевіч.

2. Гукі, якія ўтвараюцца пры кіпенні, бульканні вадкасцей. Клёкат вады.

3. Пра глухія перарывістыя гукі ў горле, грудзях. Сын гаварыў спакойным тонам, але з нейкім слабым клёкатам у глотцы. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

руль, ‑я, м.

1. Прыстасаванне для кіравання рухам судна, самалёта, аўтамабіля і пад. у зададзеным кірунку. Руль камбайна. Руль трактара. □ Дзядзя шафёр трымаецца за руль і глядзіць толькі наперад, у акно. Брыль. Назар заняў сваё ранейшае месца за рулём і ўпэўнена павёў машыну ўзнімаць новыя скібы. Паслядовіч.

2. перан. Кніжн. Пра органы кіравання, кіраўніцтва чаго‑н. Руль дзяржаўнага кіравання. □ О Беларусь мая, ён [Ленін] даў тваім сынам Дзяржаўны руль, братэрскай дружбы сілу, А мове, песням іх — узмах арліны крылаў. А. Александровіч.

•••

Лева руля гл. лева.

Права руля гл. права.

[Ад гал. roer.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)