аперацы́йны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. аперацы́йны аперацы́йная аперацы́йнае аперацы́йныя
Р. аперацы́йнага аперацы́йнай
аперацы́йнае
аперацы́йнага аперацы́йных
Д. аперацы́йнаму аперацы́йнай аперацы́йнаму аперацы́йным
В. аперацы́йны (неадуш.)
аперацы́йнага (адуш.)
аперацы́йную аперацы́йнае аперацы́йныя (неадуш.)
аперацы́йных (адуш.)
Т. аперацы́йным аперацы́йнай
аперацы́йнаю
аперацы́йным аперацы́йнымі
М. аперацы́йным аперацы́йнай аперацы́йным аперацы́йных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пато́лага-аперацы́йны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. пато́лага-аперацы́йны пато́лага-аперацы́йная пато́лага-аперацы́йнае пато́лага-аперацы́йныя
Р. пато́лага-аперацы́йнага пато́лага-аперацы́йнай
пато́лага-аперацы́йнае
пато́лага-аперацы́йнага пато́лага-аперацы́йных
Д. пато́лага-аперацы́йнаму пато́лага-аперацы́йнай пато́лага-аперацы́йнаму пато́лага-аперацы́йным
В. пато́лага-аперацы́йны (неадуш.)
пато́лага-аперацы́йнага (адуш.)
пато́лага-аперацы́йную пато́лага-аперацы́йнае пато́лага-аперацы́йныя (неадуш.)
пато́лага-аперацы́йных (адуш.)
Т. пато́лага-аперацы́йным пато́лага-аперацы́йнай
пато́лага-аперацы́йнаю
пато́лага-аперацы́йным пато́лага-аперацы́йнымі
М. пато́лага-аперацы́йным пато́лага-аперацы́йнай пато́лага-аперацы́йным пато́лага-аперацы́йных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

апера́цыя¹, -і, мн. -і, -цый, ж.

Хірургічная лячэбная дапамога, механічнае ўздзеянне на тканкі і органы цела (ускрыццё, выдаленне, перасадка і пад.) з мэтай лячэння.

А. на сэрцы.

|| прым. аперацы́йны, -ая, -ае.

Аперацыйнае аддзяленне (у бальніцы). Аперацыйнае ўмяшанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

операти́вный

1. мед. аперацы́йны;

операти́вное вмеша́тельство аперацы́йнае ўмяша́нне;

2. аператы́ўны;

операти́вное руково́дство аператы́ўнае кіраўні́цтва;

операти́вная сво́дка аператы́ўная зво́дка;

операти́вная гру́ппа аператы́ўная гру́па.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аперацы́йны, ‑ая, ‑ае.

1. Прызначаны для аперацыі, звязаны з аперацыяй (у 1 знач.); хірургічны. Аперацыйны стол. Аперацыйнае ўмяшанне. □ Калі іх, бацькоў, упусціла ў аперацыйны пакой, — маці з плачам кінулася да стала. Брыль. // у знач. наз. аперацы́йная, ‑ай, ж. Памяшканне ў бальніцы, дзе аперыруюць. Тата выходзіў з аперацыйнай, сястра здымала з яго халат і маску. Бяганская.

2. Звязаны з аперацыяй (у 2 знач.). Аперацыйны план кампаніі. □ Некаторыя часці, батальёны, роты біліся самастойна, без агульнага аперацыйнага кіраўніцтва. Колас. // Прызначаны для непасрэднага, практычнага ажыццяўлення чаго‑н. Аперацыйны аддзел. Аперацыйныя органы. □ Чуліся галасы, што паспеў ужо час аб’яднаць усе атрады адзіным аперацыйным цэнтрам, падпарадкаваць баявую дзейнасць усіх атрадаў адзінаму аперацыйнаму плану. Лынькоў.

3. Які мае адносіны да аперацыі (у 3 знач.). Канец аперацыйнага года.

4. Прызначаны для аперацыі (у 4 знач.). Аперацыйныя станкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́ле, ‑я, н.

1. Абшар зямлі, прызначаны, прыгодны для ворыва. Балеслаў стаяў у самым лесе, на мяжы з полем. Чорны. Па той бок Нёмана лугі ідуць, а за лугамі — лес і поле. Колас. // Засеяны або падрыхтаваны да пасеву ўчастак зямлі. За садам разгортвалася вялікае поле канюшыны. Бядуля. Малашонак доўга не здаваўся, але ўсё ж штучнае ўгнаенне зааралі ў глебу разам з гноем, рыхтуючы поле пад кукурузу. Ермаловіч. // чаго або якое. Вялікі абшар, прастора, накрытая чым‑н. [Маечка] потым доўга расказвала бацьку, як яны хутка імчаліся па дарозе, як з-пад капытоў каня ляцеў іскрысты снег, як прыгожа блішчыць за вёскай снежнае поле. Краўчанка. // чаго або якое. Прастора, прызначаная для чаго‑н.; пляцоўка. Лётнае поле. Футбольнае поле.

2. Спец. Прастора дзеяння якіх‑н. сіл. Электрычнае поле. Магнітнае поле.

3. перан.; чаго або якое. Галіна, сфера (якой‑н. дзейнасці, заняткаў і пад.). З гадамі ж увогуле поле дзейнасці для будаўніка ў вёсцы стане неабмежаваным. Хадкевіч. «Вось дзе багатае поле для гераічных учынкаў», — думаў ён. Шамякін.

4. Фон, на якім нанесены ўзоры. Тканіна з узорам на атласным полі. Паркаль у белыя гарохі на чырвоным полі.

5. звычайна мн. (палі́, ‑ёў). Вузкія чыстыя палоскі па краях аркуша, кнігі, сшытка, рукапісу і пад. Потым сеў і стаў чытаць кнігу.., робячы на палях нейкія паметкі. Гурскі. На вялікіх палях з нядбайна абарванымі краямі.. [Валя] піша папраўкі мікраскапічнымі літарамі. Асіпенка.

6. толькі мн. (палі́, ‑ёў). Шырокі бераг капелюша. [Мінгрэл] быў невялікага росту, і першае, што кідалася ў вочы, — гэта яго шырокі чорны капялюш з абвіслымі палямі. Самуйлёнак.

•••

Аперацыйнае поле — участак цела, на якім робіцца аперацыя. Коўбец прыняў з рук другой памочніцы вузкі нож і, нахіліўшыся над аперацыйным полем, спакойным рухам зрабіў разрэз. М. Ткачоў.

Аднаго поля ягады гл. ягада.

Поле зроку — а) прастора, якую бачыць вока; б) перан. круг інтарэсаў, кругагляд.

Шукаць ветру (лавіць вецер) у полі гл. шукаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)